anty-Chłopi

anty-Chłopi
10.05.2012
10.05.2012
Szanowni Państwo,
jak należy zapisać określenia wyrażające to, że jedno dzieło jest całkowitym przeciwieństwem innego? Moje największe wątpliwości wzbudza cudzysłów – powinniśmy pisać anty-Chłopi, anty-„Chłopi” czy „anty-Chłopi”? I co w takich sytuacjach z zaprzeczeniami (lub przedrostkami takimi jak pseudo- czy łże-) tytułów kilkuczłonowych, jak choćby Pan Tadeusz czy Czarodziejska góra?
Łączę pozdrowienia i dziękuję za odpowiedź
Nie widzę dobrego rozwiązania z użyciem cząstki anty- ani podobnej. Z zapisu anty-Chłopi nie wynika, że chodzi o przeciwieństwo wymienionego z tytułu dzieła, zapis anty-„Chłopi” jest pod tym względem wyrazistszy, ale niezgodny z zasadami użycia prefiksów, zapis „anty-Chłopi” wygląda zaś tak, jakby w całości był tytułem, z niejasnych przyczyn pisanym małą literą. Może najlepiej by było napisać anty- czcionką prostą, a Chłopi pochyloną, ale bez cudzysłowu – zgodnie ze zwyczajem zapisywania kursywą tytułów dzieł.
Równie trudno o zadowalające rozwiązanie w przypadku tytułów wieloczłonowych. I tu jednak propozycja zawarta w poprzednim akapicie wydaje się najwłaściwsza, gdyż zapisanie kursywą tytułu Pan Tadeusz lub Czarodziejska Góra i poprzedzenie go prostym anty- wskazuje, gdzie jest tytuł, a gdzie modyfikujący go prefiks.
W powyższej odpowiedzi założylem, że szuka Pan zapisu nazwy opozycyjnej wobec tytułu dzieła, ale jednak pospolitej, nie własnej. Gdyby pochodna nazwa sama miała być tytułem dzieła, to w wypadku podstawy jednowyrazowej kwestia jest prostsza (piszemy Anty-Chłopi), a w wypadku wielowyrazowej trudniejsza (zapis Anty-Pan Tadeusz jest mylący, sugeruje niewłaściwą segmentację). Może rozwiązaniem byłoby pisać „Pan Tadeusz” à rebours?
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego