Przymiotnik arbitralny jest notowany w polszczyźnie od drugiej połowy XVIII w. Został zapożyczony z łaciny, przy czym na gruncie polskim doszło do tzw. kontaminacji (połączenia) formy i treści dwóch przymiotników. Przejęto łacińską formę arbitrālis, co oznacza ‘rozjemczy, polubowny’, natomiast znaczenie łacińskiego wyrazu arbitrārius ‘samowolny, niepewny’.

We współczesnej polszczyźnie omawiany tu przymiotnik występuje w dwóch zasadniczych znaczeniach. Kiedy jest odnoszony do człowieka, oznacza osobę (lub grupę osób), która narzuca innym swoje opinie lub decyzje i nie uznaje sprzeciwu wobec nich (stanowi synonim przymiotników: apodyktyczny, despotyczny), por. np. arbitralna osoba, arbitralny władca. Natomiast kiedy wyraz ten jest odnoszony do czyjejś woli bądź postawy, oznacza wybór, sąd itp., które opierają się na swobodnej decyzji tej osoby, a nie wynikają z jasnych zasad i przekonujących argumentów (stanowi bliskoznacznik przymiotnika samowolny), por. np. arbitralny wybór, arbitralna decyzja, arbitralne rozstrzygnięcie, arbitralne kryteria, stwierdzenia, decyzje.

Wyrażenie arbitralny dobór przykładów, pojawiające się w tekście naukowym lub jego recenzji, należy rozumieć w taki sposób, że autor w sposób dowolny – a nie oparty na jakichś jasnych przesłankach – dobierał przykłady ilustrujące określone zjawisko. Może to zatem oznaczać, że dobór przykładów nie miał właściwego uzasadnienia (był pozbawiony podstaw).