botwina i boćwina

botwina i boćwina
22.05.2012
22.05.2012
Pytanie dotyczy tego, czy poprawne jest rozróżnianie znaczeń: botwina to liście buraka ćwikłowego, a boćwina – liściowego. Czy też są to słowa oznaczające to samo?
Takie rozróżnienie byłoby użyteczne, ale słowniki go nie potwierdzają. Szkoda, bo nie brak dowodów, że niektórzy odróżniają botwinę od boćwiny, por. „Botwinka to po prostu liście młodych buraków ćwikłowych, znakomita zresztą rzecz, nieodzowna część barszczu ukraińskiego. Natomiast boćwina to odrębny gatunek buraka liściowego” (A. Kozioł, Smaki polskie czyli jak się dawniej jadało). Wagę tego przykładu osłabia fakt, że autor sam poprzedza go słowami: „(…) pedanci domagają się, aby odróżniać boćwinę od botwinki”.
Także w polskiej Wikipedii rozróżniono botwinę i boćwinę, prawdopodobnie za książką Burak ćwikłowy i liściowy (E. Kołota, K. Adamczewska-Sowińska), wymienioną w bibliografii. Z językowego punktu widzenia botwina i boćwina to warianty, A. Bańkowski w słowniku etymologicznym zwraca uwagę, że oboczność -twi--ćwi- nie była odosobniona. To, że dziś próbujemy z nią związać różnicę znaczeń, wynika chyba stąd, że wariancja wydaje się nam nieracjonalną rozrzutnością języka i staramy się ją jakoś zagospodarować.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego