chriszcz

chriszcz
7.10.2008
7.10.2008
W południowo-wschodniej Polsce spotkałem się z wyrazem chriszcz na określenie chrabąszcza. Próbowałem znaleźć coś na ten temat w Korpusie i w Google, ale bez powodzenia. Czy redakcja Poradni może coś więcej o tym wyrazie powiedzieć?
W języku i gwarach ukraińskich na określenie chrabąszcza używany jest leksem chruszcz. Ta ukraińska forma występuje też w gwarach polskich południowo-wschodniej Polski (Słownik gwar polskich, t. III, Kraków 1992–1993). I chrząszcz, i chruszcz mają ten sam źródłosłów, prasłowiańskie chrąščь (chrąst-jь) (S. Sławski, Słownik etymologiczny języka polskiego, t. I, Kraków 1952–1956). Wydaje się, że chriszcz może być wynikiem nieregularnego czy hiperpoprawnego rozwoju samogłoski -u- w wyniku tzw. ikania, ukania (polegającego na podwyższeniu artykulacji samogłosek e, o w zgłoskach nieakcentowanych do i, y, u), może też mieć związek z inną niż przyjęta w gwarach ukraińskich kontynuacją prasłowiańskiej samogłoski nosowej.
Barbara Grabka, IJP PAN, Kraków
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego