czasownik czy wykrzyknik?

czasownik czy wykrzyknik?
10.09.2009
10.09.2009
Czy słowo proszę na wywieszce „Proszę zamykać drzwi” można zakwalifikować nie jako czasownik, a jako wykrzyknik? Forma osobowa czasownika oznaczałaby, że jest to zdanie z podmiotem domyślnym ja, wykrzyknik – że równoważnik zdania. Sytuacja bardziej pasuje do równoważnika. Trudno wyobrazić sobie tego ja, wszak nadawcą takiej treści może być np. urząd albo zespół, czyli podmioty, które nigdy nie mówią o sobie w I os. l.poj.
Typowe wykrzykniki są używane samodzielnie, jako odrębne wypowiedzenia, rzadko mają zdolność przyłączania innych składników wypowiedzi. Niemniej jednak zdarzają się wykrzykniki łączące się z czymś, nawet – jak w Pana przykładzie – z bezokolicznikiem, np. „Nie daj Boże się rozchorować, kiedy się mieszka samemu”. Owo proszę, o które Pan pyta, jest z pochodzenia czasownikiem, ale ze względu na swoją funkcję zbliża się do wykrzykników. Jeszcze bardziej staje się wykrzyknikiem wtedy, gdy występuje samodzielnie, np. „Puk, puk! – Proszę!” albo „Proszę, proszę, rozgość się, serdeczny” (K. I. Gałczyński).
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego