dryja
Zwracam się z prośbą o określenie znaczenia i pochodzenia słowa dryja. W żadnym z dostępnych mi źródeł nie udało mi się tego odnaleźć, a sprawa jest wagi rodzinnej.
Z poważaniem
Leszek Mroczyński
5.02.2004
5.02.2004
Szanowni Państwo! Zwracam się z prośbą o określenie znaczenia i pochodzenia słowa dryja. W żadnym z dostępnych mi źródeł nie udało mi się tego odnaleźć, a sprawa jest wagi rodzinnej.
Z poważaniem
Leszek Mroczyński
Szanowny Panie, cieszę się, że mogę być pomocna w rozstrzygnięciu sprawy wagi rodzinnej.
Dryja jest dobrze udokumentowanym wyrazem staropolskim, dziś jeszcze zachowanym w gwarach. Jest to wyraz zapożyczony z grec. trias = 'trójka', zapewne za pośrednictwem niem. drei = 'trójka, trzy'. Ma następujące znaczenia: 1) trzy oczka na kostce do gry, np. w przysłowiu: „Dryja w Szmiglu konia wygrała, a chłopa obieszono”, por. Słownik języka polskiego, tzw. warszawski; 2) trójkąt, por. „Dryja jest trójkątna figura, na trzy węgły tak rozłożona…” (Stanisław Orzechowski XVI w.); 3) trzykonny zaprzęg, por. „Jeździło się syzem, kwatrem, dryją, tuzem i esem: syz oznaczał zaprzęg sześciokonny, kwatr czterokonny, dryja trzykonny, tuz parokonny, es jednokonny” (Władysław Łoziński [1843-1913], Życie polskie w dawnych wiekach, za Słownikiem języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego).
Dryja to także nazwisko oraz nazwa heraldyczna („W czerwonym polu między dwiema liniami, które od prawej na lewą ukosem idą, trzy kamienie żółte, na hełmie trzy strusie pióra” – tak pisał Ewaryst Kuropatnicki, w Wiadomości o klejnocie szlacheckim, XVIII w., zob. Słownik języka polskiego S.B. Lindego).
Z pozdrowieniami
Krystyna Długosz-Kurczabowa
Dryja jest dobrze udokumentowanym wyrazem staropolskim, dziś jeszcze zachowanym w gwarach. Jest to wyraz zapożyczony z grec. trias = 'trójka', zapewne za pośrednictwem niem. drei = 'trójka, trzy'. Ma następujące znaczenia: 1) trzy oczka na kostce do gry, np. w przysłowiu: „Dryja w Szmiglu konia wygrała, a chłopa obieszono”, por. Słownik języka polskiego, tzw. warszawski; 2) trójkąt, por. „Dryja jest trójkątna figura, na trzy węgły tak rozłożona…” (Stanisław Orzechowski XVI w.); 3) trzykonny zaprzęg, por. „Jeździło się syzem, kwatrem, dryją, tuzem i esem: syz oznaczał zaprzęg sześciokonny, kwatr czterokonny, dryja trzykonny, tuz parokonny, es jednokonny” (Władysław Łoziński [1843-1913], Życie polskie w dawnych wiekach, za Słownikiem języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego).
Dryja to także nazwisko oraz nazwa heraldyczna („W czerwonym polu między dwiema liniami, które od prawej na lewą ukosem idą, trzy kamienie żółte, na hełmie trzy strusie pióra” – tak pisał Ewaryst Kuropatnicki, w Wiadomości o klejnocie szlacheckim, XVIII w., zob. Słownik języka polskiego S.B. Lindego).
Z pozdrowieniami
Krystyna Długosz-Kurczabowa
Krystyna Długosz-Kurczabowa, Uniwersytet Warszawski
