dwa dopełnienia?

dwa dopełnienia?
30.09.2012
30.09.2012
Szanowni Państwo!
W tłumaczeniu z języka angielskiego zobaczyłem: „Telewizja pokazała premiera z kochanką, jak przeżywa drugą młodość (…)”. Czy nie lepsze: „Telewizja pokazała, jak premier z kochanką przeżywa (…)”? W pierwszym zdaniu jest i dopełnienie („premiera z kochanką”) i zdanie dopełnieniowe („jak przeżywa”), a tylko na jedno jest miejsce. Czy formy te dzieli jedynie upodobanie stylistyczne lub rejestr (podejrzewałbym dopuszczalność pierwszej w mowie potocznej)?
Z wyrazami szacunku,
Jeremi Ochab
Nie widzę błędu w zdaniu cytowanym na początku pytania, choć postawiony przed wyborem, wskazałbym na drugie zdanie jako bardziej odpowiednie w tekście pisanym. Przykład nie jest odosobniony, gdyż różne czasowniki percepcji dopuszczają obok siebie zdanie podrzędne wprowadzane słowem jak i równocześnie dopełnienie, por. „Słyszę, jak Jan śpiewa” – „Słyszę Jana, jak śpiewa” lub „Zobaczyła, jak Filip wchodzi przez okno” – „Zobaczyła Filipa, jak wchodził przez okno”.
Pierwsze zdanie w każdej z tych par jest potencjalnie dwuznaczne, można je odczytywać jako zawierające spójnik o znaczeniu podobnym do że albo zaimek o znaczeniu 'w jaki sposób'. Tu przyjmuję pierwszą z tych interpretacji, a z Pana listu wynika, że i Pan do niej się odnosi.
Drugie zdanie w każdej parze też może się wydawać dwuznaczne: słowo jak znowu można by interpretować jako spójnik o znaczeniu podobnym do że albo jako zaimek o znaczeniu 'kiedy'. Być może jednak mylimy się, dopuszczając pierwszą z tych interpretacji. Jeśli „Słyszę Jana, jak śpiewa” znaczy jedynie 'Słyszę Jana, kiedy śpiewa', a „Zobaczyła Filipa, jak wchodził przez okno” znaczy tylko 'Zobaczyła Filipa, gdy ten wchodził przez okno”, to w zdaniach tych nie ma dwóch całostek o funkcji dopełnienia na tej samej pozycji składniowej i Pana niepokój okazuje się nieuzasadniony. Co więcej, ponieważ zaimek jak jest raczej potocznym synonimem zaimka kiedy, wyjaśnia się, dlaczego obaj mamy poczucie, że zdanie cytowane na początku Pana pytania brzmi nieco kolokwialnie.
Na koniec dodam, że dostępny jest jeszcze jeden sposób wyrażenia tej samej treści – za pomocą imiesłowu przymiotnikowego. Na przykład: „Telewizja pokazała premiera z kochanką przeżywających drugą młodość”, „Zobaczyła Filipa wchodzącego przez okno”.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
  1. 30.09.2012
    Panie Profesorze, co do gramatyki zgoda, co do treści nieprawda. To premier przeżywa drugą młodość, a o kochance nic pewnego nie wiemy. Jest całkiem prawdopodobne, że kochanka jest osobą pierwszej młodości.
    Adam
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego