dżdża

dżdża
2.10.2013
2.10.2013
Czy używa się obecnie wyrazu dżdża (rodzaj żeński, mianownik) na określenie drobnego deszczu? Taką informację znalazłem w Z polszczyzną za pan brat, 1986, s. 238.
Słowo takie zanotowano w słowniku Doroszewskiego (bez cytatu potwierdzającego jego użycie) i w dwóch PWN-owskich słownikach poprawnej polszczyzny (także bez ilustracji). Nie udało mi się znaleźć dowodów na jego użycie – prócz poszlakowych, takich jak w pytaniu wcześniej przysłanym do naszej poradni: „Znalazłam na pewnym forum meteorologicznym słowo dżdża, oznaczające dżdżystą pogodę. Czy ta forma jest poprawna?”. Odpowiadam zatem: można ją uznać za poprawną, skoro się znalazła w słownikach. Można też się domyślać, że powstała z chęci uzupełnienia serii form: dżdżu, dżdżowi, dżdżem o brakujący mianownik. Zgodnie z etymologią mianownik ów powinien mieć postać deżdż, ale ponieważ forma ta uległa ubezdźwięcznieniu, dając deszcz, wolne miejsce zajęła dżdża. I może wszystko by było jasne, gdyby nie to, że dżdża jest rodzaju żeńskiego, zatem w dopełniaczu brzmi dżdży, nie dżdżu, w narzędniku dżdzą, nie dżdżem itd. Te żeńskie formy najbardziej nadają się do zabawy, o czym świadczą strony znajdowane przez Google np. dla kwerendy „dżdżą”.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego