dżinizm albo dźinizm
Szanowna Poradnio Językowa PWN,
jak wymawia się słowo dźinizm? Problematyczna jest sylaba „dźi” i nie mimo wielokrotnych prób, nie jestem w stanie wypowiedzieć tego bardziej miękko niż "dzi"? Chyba że tam po prostu jest coś w rodzaju przedłużonego „i”, czyli „dziiii'nizm” (dwie sylaby).
I czy dźinizm to to samo co dżinizm? Jeżeli tak, to dlaczego pojawia się tak karkołomny i niezrozumiały zapis jak dźinizm? Zaznaczam, że to jest już spolszczone słowo, które, na moje ucho, w oryginale wymawia się „dziejna darma”, o ile wierzyć syntezatorom mowy. Dlatego trudno mi zrozumieć dlaczego, zostało ono spolszczane jako dźinizm, a nie dzinizm, dżinizm czy dziejnizm.
Pozdrawiam
HMM
System religijny i etyczny utworzony w Indiach ok. VI w. p.n.e., który nie uznaje autorytetu Wed i głosi wiarę w sumowanie się uczynków w dotychczasowych inkarnacjach, to dżinizm (oboczna pisownia: dźinizm). Pisownię dżinizm zaleca Wielki słownik ortograficzny PWN. Oboczną pisownię dźinizm – zgodną z zasadami najpopularniejszej współcześnie polskiej transkrypcji sanskrytu – można spotkać m.in. Wielkim słowniku wyrazów obcych PWN oraz w Encyklopedii PWN. Obie pisownie należy uznać za równie poprawne.
Formę dżinizm wymawiamy jako [ǯʹĩńism̦] (w nagłosie zmiękczona głoska [ǯʹ] jak w wyrazie dżin [ǯʹĩn]), a formę dźinizm – jako [ʒ́ĩńism̦] (dwie pierwsze głoski tego wyrazu trzeba wymawiać tak, jak w wyrazie dziś [ʒ́iś], nazalizacja samogłoski [i] pojawi się sama w wyniku następstwa spółgłoski nosowej).
Zapis dźinizm jest – jak zaznaczyliśmy – efektem konwencji związanej z transkrypcją. Gdyby hipotetycznie przyjąć inną konwencją transkrypcji, według której omawiany tu wyraz byłby w języku polskim zapisywany jako dzinizm, to dalej wymawialibyśmy go jako [ʒ́ĩńism̦]. Kreskowanie spółgłoski palatalnej przed samogłoską [i] niczego tak naprawdę nie zmienia w wymowie. Do XVIII w. w polskich drukach obowiązywał powszechnie zwyczaj kreskowania spółgłosek palatalnych w takich kontekstach, por. np. dawne formy źima, spowiedźi, oszczędnośći.
