ewidentny

ewidentny
2.01.2012
2.01.2012
Czy użycie leksemu ewidentny w połączeniu z wyrazem nacechowanym pozytywnie jest błędem językowym? Chodzi o połączenia typu: ewidentny sukces, ewidentne zwycięstwo.
Istnieje tendencja, aby słowo ewidentny łączyć z nazwami zjawisk negatywnych. Choć nie jest to bezwyjątkowa reguła, lepiej mówić o ewidentnej porażce, a słowo sukces połączyć z innym przymiotnikiem, np. niewątpliwy, prawdziwy, spektakularny (więcej propozycji podaje Słownik dobrego stylu).
Ciekawe, że podobną prozodię semantyczną (tzn. podobną skłonność do występowania z określonymi klasami wyrazów w kontekście) ma słowo oczywisty. Do jego dziesięciu statystycznie najbardziej istotnych prawostronnych kolokatów (tzn. sąsiadów) w Narodowym Korpusie Języka Polskiego należą: nonsens, nieprawda, omyłka, oszczerstwo, absurd. W pierwszej dziesiątce mieści się też „oczywista oczywistość”.
Pytanie, dlaczego ze słowa oczywisty korzystamy tak często po to, aby powiedzieć o czymś negatywnym, jest frapujące. Niedawno miałem okazję zastanawiać się nad nim na łamach kwartalnika Wyspa (2011, nr 3). Felieton nosi tytuł: „Kuszące zło”.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego