gdzie są Karaiby?
Słowo Karaiby – z tego, co udało mi się znaleźć – występuje wewnątrz kilku haseł na stronach encyklopedii PWN oraz na stronach Wielkiej internetowej encyklopedii multimedialnej WIEM. Z kontekstów wynika, że raczej nie ma wątpliwości, że chodzi o mianownik w postaci Karaiby i że jest to określenie regionu. Tylko gdzie ten region jest i dlaczego słowa – jako samodzielnego hasła – nie ma w słownikach? Czyżby coś z nim było nie tak?
8.07.2003
8.07.2003
Dziwna rzecz z tymi Karaibami. Nie ma takiego hasła w USJP ani w Polańskim, nie ma w Słowniku nazw własnych Jana Grzeni, starym ani nowym leksykonie PWN, nie ma w internetowych encyklopediach PWN-u i WIEM. Wszędzie są za to Karaibi (Karaibowie) jako plemię. I kiedy tak teraz sobie o tym myślę, to wymyśliłem, ze sformułowania typu perła Karaibów czy muzyka Karaibów mogą tworzyć dopełniacz od nazwy plemienia (Karaibowie), a niekoniecznie od nazwy regionu (Karaiby?). Nawet Federacja Wschodnich Karaibów, choć przyznam, że na siłę, też mogłaby obyć się bez mianownika Karaiby. Słowo Karaiby – z tego, co udało mi się znaleźć – występuje wewnątrz kilku haseł na stronach encyklopedii PWN oraz na stronach Wielkiej internetowej encyklopedii multimedialnej WIEM. Z kontekstów wynika, że raczej nie ma wątpliwości, że chodzi o mianownik w postaci Karaiby i że jest to określenie regionu. Tylko gdzie ten region jest i dlaczego słowa – jako samodzielnego hasła – nie ma w słownikach? Czyżby coś z nim było nie tak?
Wyraz Karaiby oznacza wyspy leżące w rejonie Morza Karaibskiego, a ma charakter potoczny i z tej zapewne przyczyny nie znalazł się w encyklopediach (słusznie) i słownikach (raczej niesłusznie), ponieważ ich autorzy preferują formy oficjalne. Gwoli ścisłości należy powiedzieć, iż nazwę tę wymieniają autorzy Nowego słownika poprawnej polszczyzny PWN, którzy, zapewne niechcący, przysporzyli nam dodatkowej trudności, ponieważ w definicji, jako synonim Karaibów, umieszczają nazwę Małe Antyle. Tu Polacy bywali w świecie mogą zaprotestować, ponieważ wyjazd na Karaiby oznacza dla nich najczęściej wizytę na Dominikanie, znajdującej się w archipelagu Wielkich Antyli.
Jak widzimy, wyrazy potoczne mogą sprawiać niemały kłopot leksykografom. A to jeszcze nie wszystko, bo czy w takim razie Kuba i Jamajka to również Karaiby? Są to przecież wyspy leżące w rejonie Morza Karaibskiego (w Wielkich Antylach), choć u nas raczej nikt ich tak nie nazwie. W związku z tym, starając się ominąć trudności, możemy stwierdzić, iż wyrazem Karaiby nazywamy wyspy leżące w rejonie Morza Karaibskiego, których nie umiemy rozpoznać jako odrębnych. Ścisła definicja nie jest możliwa (ani nawet potrzebna) ze względu na potoczny charakter wyrazu, który nie tyle służy do ścisłego wyznaczania miejsca, ile do wywarcia określonego wrażenia.
Plemię, o którym była mowa, nazywamy słowem Karaibowie, nie Karaibi.
Jak widzimy, wyrazy potoczne mogą sprawiać niemały kłopot leksykografom. A to jeszcze nie wszystko, bo czy w takim razie Kuba i Jamajka to również Karaiby? Są to przecież wyspy leżące w rejonie Morza Karaibskiego (w Wielkich Antylach), choć u nas raczej nikt ich tak nie nazwie. W związku z tym, starając się ominąć trudności, możemy stwierdzić, iż wyrazem Karaiby nazywamy wyspy leżące w rejonie Morza Karaibskiego, których nie umiemy rozpoznać jako odrębnych. Ścisła definicja nie jest możliwa (ani nawet potrzebna) ze względu na potoczny charakter wyrazu, który nie tyle służy do ścisłego wyznaczania miejsca, ile do wywarcia określonego wrażenia.
Plemię, o którym była mowa, nazywamy słowem Karaibowie, nie Karaibi.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
