gender – genderowy
angielski wyraz gender 'rodzaj' czytany jest jako [jen-dǝr]. Krytyka feministyczna nadała mu nowe znaczenie – płeć kulturowa – i w tym kontekście z niezmienionym zapisem przejęto go do języka polskiego. Zastanawiam się, czy niezmienioną pozostaje także wymowa; tym bardziej, że utworzono od niego m.in. przymiotnik odrzeczownikowy genderowy. Czy przejęcie na grunt języka polskiego wiąże się ze spolszczeniem wymowy?
Pozdrawiam,
Felicyta
15.12.2010
15.12.2010
Witam,angielski wyraz gender 'rodzaj' czytany jest jako [jen-dǝr]. Krytyka feministyczna nadała mu nowe znaczenie – płeć kulturowa – i w tym kontekście z niezmienionym zapisem przejęto go do języka polskiego. Zastanawiam się, czy niezmienioną pozostaje także wymowa; tym bardziej, że utworzono od niego m.in. przymiotnik odrzeczownikowy genderowy. Czy przejęcie na grunt języka polskiego wiąże się ze spolszczeniem wymowy?
Pozdrawiam,
Felicyta
Do tej pory spotykałem się tylko z pisownią gender i wymową [dżender], imitującą angielskie brzemienie tego wyrazu. Jako polonista nie wzbraniałbym się przed wymową [genderowy], ponieważ przymiotnik ten został lepiej przyswojony polszczyźnie od motywującego go rzeczownika – nie tylko fonetycznie i fleksyjnie, ale także słowotwórczo. Nie jest więc rzeczą niewyobrażalną, aby spolonizować go jeszcze bardziej, czyli wymowę dostosować na pisowni.
By sprawdzić swoje intuicje, zwróciłem się z pytaniem do Agnieszki Graff, jak słowo genderowy wymawiają polscy feminiści. Moja informatorka odparła, że [dżenderowy], zastrzegła jednak, że sama obraca się wśród anglistów, dla których taka wymowa jest oczywista.
Należy zauważyć, że dziś – inaczej niż sto i więcej lat temu – wiele wyrazów obcych znamy z wymowy, a nie tylko z pisowni: zawdzięczamy to radiu, telewizji, internetowi, a także oczywiście podróżom i poznawaniu świata, który w dobie komunikacji lotniczej bardzo się skurczył. W związku z tym polonizacja słów gender i genderowy może pójść w odwrotnym kierunku i przejawić się w pisowni dżender i dżenderowy. Formy tak zapisane już można znaleźć na stronach WWW, na razie jednak zwykle w użyciu żartobliwym.
By sprawdzić swoje intuicje, zwróciłem się z pytaniem do Agnieszki Graff, jak słowo genderowy wymawiają polscy feminiści. Moja informatorka odparła, że [dżenderowy], zastrzegła jednak, że sama obraca się wśród anglistów, dla których taka wymowa jest oczywista.
Należy zauważyć, że dziś – inaczej niż sto i więcej lat temu – wiele wyrazów obcych znamy z wymowy, a nie tylko z pisowni: zawdzięczamy to radiu, telewizji, internetowi, a także oczywiście podróżom i poznawaniu świata, który w dobie komunikacji lotniczej bardzo się skurczył. W związku z tym polonizacja słów gender i genderowy może pójść w odwrotnym kierunku i przejawić się w pisowni dżender i dżenderowy. Formy tak zapisane już można znaleźć na stronach WWW, na razie jednak zwykle w użyciu żartobliwym.
Mirosław Bańko, PWN