gender – genderowy
15.12.2010
Witam,
angielski wyraz gender 'rodzaj' czytany jest jako [jen-dər]. Krytyka feministyczna nadała mu nowe znaczenie – płeć kulturowa – i w tym kontekście z niezmienionym zapisem przejęto go do języka polskiego. Zastanawiam się, czy niezmienioną pozostaje także wymowa; tym bardziej, że utworzono od niego m.in. przymiotnik odrzeczownikowy genderowy. Czy przejęcie na grunt języka polskiego wiąże się ze spolszczeniem wymowy?
Pozdrawiam,
Felicyta
angielski wyraz gender 'rodzaj' czytany jest jako [jen-dər]. Krytyka feministyczna nadała mu nowe znaczenie – płeć kulturowa – i w tym kontekście z niezmienionym zapisem przejęto go do języka polskiego. Zastanawiam się, czy niezmienioną pozostaje także wymowa; tym bardziej, że utworzono od niego m.in. przymiotnik odrzeczownikowy genderowy. Czy przejęcie na grunt języka polskiego wiąże się ze spolszczeniem wymowy?
Pozdrawiam,
Felicyta
Do tej pory spotykałem się tylko z pisownią gender i wymową [dżender], imitującą angielskie brzemienie tego wyrazu. Jako polonista nie wzbraniałbym się przed wymową [genderowy], ponieważ przymiotnik ten został lepiej przyswojony polszczyźnie od motywującego go rzeczownika – nie tylko fonetycznie i fleksyjnie, ale także słowotwórczo. Nie jest więc rzeczą niewyobrażalną, aby spolonizować go jeszcze bardziej, czyli wymowę dostosować na pisowni.
By sprawdzić swoje intuicje, zwróciłem się z pytaniem do Agnieszki Graff, jak słowo genderowy wymawiają polscy feminiści. Moja informatorka odparła, że [dżenderowy], zastrzegła jednak, że sama obraca się wśród anglistów, dla których taka wymowa jest oczywista.
Należy zauważyć, że dziś – inaczej niż sto i więcej lat temu – wiele wyrazów obcych znamy z wymowy, a nie tylko z pisowni: zawdzięczamy to radiu, telewizji, internetowi, a także oczywiście podróżom i poznawaniu świata, który w dobie komunikacji lotniczej bardzo się skurczył. W związku z tym polonizacja słów gender i genderowy może pójść w odwrotnym kierunku i przejawić się w pisowni dżender i dżenderowy. Formy tak zapisane już można znaleźć na stronach WWW, na razie jednak zwykle w użyciu żartobliwym.
By sprawdzić swoje intuicje, zwróciłem się z pytaniem do Agnieszki Graff, jak słowo genderowy wymawiają polscy feminiści. Moja informatorka odparła, że [dżenderowy], zastrzegła jednak, że sama obraca się wśród anglistów, dla których taka wymowa jest oczywista.
Należy zauważyć, że dziś – inaczej niż sto i więcej lat temu – wiele wyrazów obcych znamy z wymowy, a nie tylko z pisowni: zawdzięczamy to radiu, telewizji, internetowi, a także oczywiście podróżom i poznawaniu świata, który w dobie komunikacji lotniczej bardzo się skurczył. W związku z tym polonizacja słów gender i genderowy może pójść w odwrotnym kierunku i przejawić się w pisowni dżender i dżenderowy. Formy tak zapisane już można znaleźć na stronach WWW, na razie jednak zwykle w użyciu żartobliwym.
Mirosław Bańko, PWN
