główna postać w operze Madame Butterfly

główna postać w operze Madame Butterfly
27.06.2013
27.06.2013
Jak powinno się zapisywać imię głównej bohaterki Madame Butterfly Giacoma Pucciniego: Cio-cio-san czy Cio-Cio-San?
W polskich książkach znalazłem zapisy Cho-Cho-San i Ch-cho-san, wiec wariancja jest jeszcze większa, niżby wynikało z Pana pytania. Najbardziej miarodajne wydają mi się tu źródła włoskie. Italianista mógłby przeprowadzić obszerniejszą kwerendę, ja ograniczyłem się do zajrzenia do włoskiej Wikipedii: stosuje ona pisownię Cio-Cio-San, podaje również w transkrypcji formę japońską Chōchō-san.
Japonista, prof. Romuald Huszcza z Uniwersytetu Warszawskiego, którego poprosiłem o konsultację, zwrócił uwagę, że w języku japońskim Madame Butterlfy tłumaczy się jako Chōchō-fujin, czyli 'Pani Motyl', gdyż tytuł fujin przysługuje w stylu formalnym kobietom zamężnym. Potocznie zaś, w tonie lekko poufałym, bohaterka opery Pucciniego nazywana jest przez Japończyków Chōchō-san (gdzie chōchō 'motylek' powstało przez powtórzenie morfemu chō 'motyl'). Wynikałoby stąd, że gdy mowa o operze, należałoby stosować formę Chōchō-fujin, a gdy mowa o bohaterce, to Chōchō-san. To jednak teoria, miłośnicy muzyki przyzwyczaili się już do wersji Cio-Cio-San, znanej z libretta, oraz do obocznego zapisu Cho-cho-san, bliższego systemowi Hepburna, często używanemu na Zachodzie do transkrypcji imion i nazwisk japońskich.
W sumie bowiem „nikogo nie interesuje tutaj prawdziwe brzmienie japońszczyzny, a jedynie muzyczne brzmienie Orientu w europejskim tworzywie muzycznym odgrywane” – konkluduje prof. Huszcza.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego