imiesłów przysłówkowy z przymiotnikiem

imiesłów przysłówkowy z przymiotnikiem
23.05.2012
23.05.2012
Czy poprawne jest umieszczanie w części zdania wyrażonej imiesłowem określeń podmiotu? Przykład: „Siedząc zgarbiona, czytała książkę”. Zdania takie jak powyższe można spotkać dość często i może nawet nie zwracają uwagi, ale następne przykłady brzmią już co najmniej dziwnie, a przecież skonstruowane są tak samo: „Przechodząc uśmiechnięty przez tłum, unikał wyjaśnień”, „Wspinając się zdyszani pod górę, spoglądali na siebie”.
Imiesłów przysłówkowy można uzupełnić przymiotnikiem, ale czynimy to rzadko i chyba tylko z imiesłowami czasowników posiłkowych: być, bywać, stać się, zostać itp. Na przykład: „(…) bóstwo pozostaje poza wszelkim pytaniem w tym względzie, będąc świętym na mocy samej swojej natury” (cyt. za NKJP). Co istotne, przymiotnik w takiej pozycji występuje w narzędniku. Stosując tę zasadę do Pana przykładów, otrzymamy zdania gramatycznie poprawne, ale dziwne: „Siedząc zgarbioną, czytała książkę”, „Przechodząc uśmiechniętym przez tłum, unikał wyjaśnień”, „Wspinając się zdyszanymi pod górę, spoglądali na siebie”. Nie polecam wyrażać się w taki sposób, proponuję małą i nieszkodliwą zmianę, nie wpływającą, jak mi się zdaje na sens: „Zgarbiona, siedząc, czytała książkę”, „Uśmiechnięty, przechodząc przez tłum, unikał wyjaśnień”, „Zdyszani, wspinając się pod górę, spoglądali na siebie”. W tych przykładach przymiotniki występują w mianowniku, gdyż odnoszą się do formy osobowej, a nie do imiesłowu przysłówkowego.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego