jak by czy jakby

jak by czy jakby

18.04.2024
18.03.2023

Szanowni Państwo,

proszę o wskazanie poprawnej formy zapisu 'jakby' / 'jak by' w konstrukcjach typu:

Jakby / Jak by co, jestem w domu.

Jakby / Jak by mi zależało, napisałbym wcześniej.

W słowniku na Państwa portalu jest podany taki przykład użycia spójnika 'jakby':

Jakbyś znalazł chwilę, wpadnij do nas jutro.

Czy w przesłanych przeze mnie zdaniach będzie podobnie?

Łączę pozdrowienia

Jacek Zwierzyński

Z zaimkiem jak partykułę by pisze się rozdzielnie, por. np. Jak by nie patrzeć, wychodzi na to samo; Jak by nie było, odwaliłeś kawał dobrej roboty (jak by = w jaki sposób). Ze spójnikiem jak wykładnik trybu przypuszczającego pisze się łącznie, por. np. Jakby chciał, toby wyjechał; Jakby tego było mało, zachorowałem (jakby = gdyby, jeśliby). Łączna pisownia obowiązuje również w wypadku jak występującego w funkcji partykuły, por. np. Jakby nigdy nic; Jakby ręką odjął (jakby = jak gdyby).

W obu przytoczonych w pytaniu zdaniach mamy do czynienia ze słowem jak w funkcji spójnika, a więc wymagana jest pisownia łączna, por.

  • Jakby co, jestem w domu.
  • Jakby mi zależało, napisałbym wcześniej.
Adam Wolański
  1. 18.04.2024

    Czy przytoczone przez prof. Wolańskiego zdanie: „Jak by nie było, odwaliłeś kawał dobrej roboty” jest poprawne? Ja zawsze konstrukcję jak by nie było uważałem za błędną i zamieniałem na dość karkołomną, ale poprawną: jakkolwiek by było. Czy popełniałem błąd, czy może coś się w tej kwestii zmieniło? 

    Postuluję, żeby Rada Języka Polskiego i językoznawcy odpowiedzialni za normę języka polskiego uprościli reguły pisowni łącznej i rozłącznej wyrażeń typu „jak by”, „jakby”. Ciekaw jestem, ilu użytkowników języka potrafi rozróżnić, czy słowo jak występuje jako partykuła czy jako spójnik - i zastosować poprawną pisownię.

    Tomasz Dziedziczak
  2. 18.04.2024

    Szanowny Panie,

    porada, do której się Pan odwołuje, dotyczy kolokwialnych i potocznych struktur z zaimkiem lub spójnikiem jak i partykułą by. Konstrukcja *jak by nie było, w której jak by oznacza ‘ w jaki sposób’, nie jest rzecz jasna poprawna, lecz jest faktem językowym. Niektórzy ludzie tak mówią i czasami zachodzi konieczność zapisania takiej wypowiedzi in extenso, np. w protokole sądowym. Konstrukcje tego rodzaju występują również w popularnej prozie beletrystycznej w dialogach bohaterów posługujących się kolokwialną polszczyzną. Są one elementem stylizacji na polszczyznę mówioną. Wszystkie te sytuacje należy poprawnie obsłużyć pod względem pisowniowym, co zostało zilustrowane stosownym przykładem: Jak by nie było, odwaliłeś kawał dobrej roboty. I tego dotyczyła ta porada.

    Kiedy otworzy Pan każdy dobry słownik ortograficzny na haśle jak by, znajdzie Pan tam również tego rodzaju – niepoprawne pod względem leksykalnym – przykłady. Bo czasami błędne pod względem gramatycznym, leksykalnym czy stylistycznym konstrukcje trzeba poprawnie zapisać.

    Łączę pozdrowienia

    Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego