Szanowny Panie,

jubilat (forma żeńska: jubilatka) to we współczesnej polszczyźnie ‘osoba lub organizacja, która obchodzi jakiś jubileusz – urodzin, powstania lub rozpoczęcia jakiejś działalności’. Jubileusz to z kolei ‘okrągła rocznica czegoś istotnego’. Nie ma zatem niczego złego w tym, że Pana babcię, obchodzącą okrągłe, setne urodziny, tytułowano jubilatką.

Rzeczownik jubilat (łac. iūbilātus) został utworzony od wyrazu jubileusz (łac. kośc. (annus) iūbilæus ‘rok jubileuszowy’, z hebr. yōbhēl ‘baran; róg barani, trąbka z rogu baraniego; święto przypadające raz na 50 lat’). Już choćby z tych krótkich informacji etymologicznych widać, jak zmieniały się w czasie znaczenia obu tych wyrazów. Jubileusz był najpierw cyklicznym świętem u Izraelitów. Według prawa mojżeszowego bowiem co 50 lat przypadał rok odpuszczania długów, co ogłaszano, trąbiąc na rogu baranim. Mianem jubileuszu określano następnie święto obchodzone w religii chrześcijańskiej. Rok Jubileuszowy, inaczej Rok Święty, to w tradycji chrześcijańskiej rok szczególnej łaski, przypominający pochodzenie człowieka od Boga. Początkowo miał być obchodzony co 100 lat. Decyzje kolejnych papieży sprawiały, że okres ten skrócono najpierw do 50, następnie do 33, a ostatecznie do 25 lat.

W okresie nowożytnym określenie jubileusz odnoszono również do ‘ważnej, okrągłej rocznicy czegoś, zwykle 25- lub 50-lecia czyjejś działalności, ślubu, istnienia czegoś’. Z czasem znaczenie tego wyrazu zaczęło obejmować także okrągłe rocznice urodzin.

Obecnie jubileuszami nazywa się czasem ‘błahe, nieokrągłe rocznice czegoś’, np. otwarcia galerii handlowej, jubilatami zaś nazywane bywają kilkuletnie dzieci, które świętują w przedszkolu swoje urodziny. Rzecz jasna te użycia pozostają poza wzorcową normą leksykalno-semantyczną.

Łączę pozdrowienia