kaczka-dziwaczka

kaczka-dziwaczka
27.11.2012
27.11.2012
Czy prawidłowo użyto łącznika w następujących zdaniach:
1. Postanowił powitać swoje czterdzieste urodziny w czapeczkach-baseballówkach i butach sportowych firmy Nike.
2. Przypomina królową-topielicę, która mimo wszystko nadal tkwi na swoim tronie.
3. Czuje się jak wdowa-ladacznica o świeżo rozjaśnionych włosach ukrytych pod woalką, czuwająca przy trumnie i jednocześnie nie spuszczająca oczu z mężczyzn, którzy mogliby zająć miejsce jej męża.
Baseballówka jest rodzajem czapki tak jak dentysta jest rodzajem lekarza. Wzorując się na pisowni lekarz dentysta, należałoby pisać też czapeczka baseballówka.
W pozostałych dwóch przykładach sprawa jest mniej oczywista i zależy od przyjętej interpretacji. W tytule porady umieściłem nazwę pozornie nie związaną z tego treścią, gdyż mam nadzieję, że przeszukanie poradnianego archiwum pod jej kątem pomoże Pani znaleźć wcześniejsze odpowiedzi na ten sam temat. Mówiąc w skrócie: jeżeli królowa-topielica jest gatunkiem królowej, a wdowa-ladacznica gatunkiem wdowy, to można zastosować pisownię rozdzielną, jeżeli natomiast mówimy o tworach mieszanych (np. do pasa królowa, od pasa topielica albo do północy przykładna wdowa, po północy ladacznica), to właściwe będzie użycie łącznika. W praktyce granica się często zaciera i piszący sięgają po łącznik nawet tam, gdzie mogłoby go nie być (jak Brzechwa w tytule wiersza).
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego