Dzień dobry!
Dziękuję za odpowiedź na moje pytanie. Chciałabym tylko jeszcze prosić o uszczegółowienie informacji na temat: czy „członami zależnymi\'\' do słowa kapitan byłoby np. „Przedszkole imienia kapitan Olgi Kowalczyk\'\'? (Może wtedy kapitana?).
Bardzo dziękuję za pomoc,
Aneta
Rzecz ma związek ze współczesnym dyskursem publicznym nt. równouprawnienia płci w języku. Zwolennicy symetrycznego traktowania płci wybraliby zapewne konstrukcję przedszkole imienia kapitan Olgi Kowalczyk, w której nie odmieniona forma rzeczownika wskazuje na płeć referentki. Zwolennicy bardziej tradycyjnego języka mogliby natomiast powiedzieć przedszkole imienia kapitana Olgi Kowalczyk, tzn. użyć odmienionej formy kapitana w znaczeniu generycznym, na oznaczenie dowolnej osoby mającej ten stopień. Zdaniem wielu autorów użycie takie jest niefortunnie, gdyż forma odmieniona może sugerować, że chodzi o mężczyznę.
Jak już pisałem w poprzedniej odpowiedzi, prawdopodobieństwo użycia formy odmienionej wzrasta, gdy jest ona rozwinięta. Powiemy np. decyzja minister Katarzyny Hall, nie decyzja ministra Katarzyny Hall (konstrukcje tego ostatniego rodzaju, z odmienioną nazwą stanowiska, niektórzy autorzy zalecali przed wojną i krótko po niej), ale obok konstrukcji decyzja minister edukacji Katarzyny Hall spotyka się (co prawda rzadziej) konstrukcję decyzja ministra edukacji Katarzyny Hall. Być może różnica wynika stąd, że samo słowo minister funkcjonuje w języku jako tytuł (por. „Co pani minister sądzi o…?\'\'), a rozwinięte do postaci minister edukacji jest odbierane raczej jako nazwa stanowiska.
W podsumowaniu można stwierdzić, że współcześnie przeważa tendencja do nieodmieniania tytułów żeńskich (z doktor Anną Kowalską, u prezes Jolanty Lipczak), tytuły odmienione występują jednak stosunkowo często wtedy, gdy są rozwinięte (z doktorem medycyny Anną Kowalską, u prezesa spółdzielni Jolanty Lipczak).
Niektóre konstrukcje tu omawiane brzmią niezręcznie z formą nie odmienioną, dlatego płeć referentki dobrze jest wówczas zaznaczyć za pomocą imienia lub słowa pani (np. lepiej powiedzieć u prezes spółdzielni Jolanty Lipczak niż u prezes spółdzielni Lipczak i lepiej u pani prezes Lipczak niż u prezes Lipczak).