kobza i dudy

kobza i dudy
20.06.2011
20.06.2011
Dzień dobry!
Częstym błędem jest nazywanie dud kobzą, dudziarza – kobziarzem itp. Słyszałam, że jednym źródłem tego miało być błędne tłumaczenie Mickiewicza, innym mylenie z lokalną nazwą dud – kozą. Czy potrafią Państwo wyjaśnić pochodzenie owego błędu?
Pozdrawiam
Bogumiła Grabowska
Kobza to termin muzyczny oznaczający chordofon (instrument strunowy), który w Polsce wyszedł z użycia w XVIII w. (występuje obecnie jeszcze w zachodniej Ukrainie i w Rumunii). W języku ogólnym od XIX w. nazwa kobza odnoszona jest również do zupełnie innego instrumentu – aerofonu (instrumentu dętego) stroikowego, składającego się ze skórzanego worka i piszczałek, przeniesionego z Azji do Europy już w starożytności, oficjalnie nazywanego dudami, a w niektórych regionach Polski – kozą (ze względu na używaną do budowy instrumentu skórę kozy).
Andrzej Bańkowski w Etymologicznym słowniku języka polskiego przypisuje przeniesienie nazwy kobza z instrumentu strunowego na dęty poecie Teofilowi Lenartowiczowi, rozpowszechnienie zaś tego „poronionego” (jak pisze) pomysłu – sugestii ze strony gwarowej formy kobza 'kabza, mieszek skórzany na pieniądze'.
Problem znaczenia wyrazu kobza rozstrzygnięty został w obiektywny sposób w Innym słowniku języka polskiego (red. Mirosław Bańko): „1 Kobza to dawny instrument strunowy podobny do lutni. 2 Kobzą nazywa się powszechnie instrument ludowy zwany tez kozą, kozłem lub dudami. Nazwy kobza specjaliści nie uważają za poprawną”.
Grzegorz Dąbkowski, prof., Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego