kurzelczy
spotkałam się ostatnio (w języku pisanym) z postacią przymiotnika kurzelczy w znaczeniu 'kurzy'. Internet poświadcza połączenia typu kurzelcze jaja, nogi, piersi. Domyślam się, że jest to forma gwarowa. O ile to możliwe, proszę o informacje o tym słowie, zwłaszcza o regionie, z którego pochodzi.
6.03.2013
6.03.2013
Dzień dobry, spotkałam się ostatnio (w języku pisanym) z postacią przymiotnika kurzelczy w znaczeniu 'kurzy'. Internet poświadcza połączenia typu kurzelcze jaja, nogi, piersi. Domyślam się, że jest to forma gwarowa. O ile to możliwe, proszę o informacje o tym słowie, zwłaszcza o regionie, z którego pochodzi.
W kartotece Słownika gwar polskich PAN, gromadzącej zarówno materiały rękopiśmienne, jak i pochodzące ze źródeł drukowanych, m.in. z różnych mniejszych i większych słowników gwarowych, nie ma poświadczonego przymiotnika kurzelczy w znaczeniu 'kurzy'. Można by go teoretycznie utworzyć od wyrazów kurzel, kurzela, oznaczających kurę, która nie niesie jajek, czasem pieje jak kogut (rodzaj hermafrodyty). Wyrazy te notowano w gwarach rzadko, bo i takie okazy nie są pewnie w hodowli częste, a na pewno już „kurzelczych jaj” trudno się w tym przypadku spodziewać. W gwarach, podobnie jak w języku ogólnym, od kura mamy przymiotnik kurzy. Internetowe jednostkowe kurzelczy, mające być, jak sądzę, przymiotnikiem właśnie od kura, to być może próba stylizacji na gwarę. Trzeba zaznaczyć – nieudana, bo formację tę utworzono niepoprawnie. W języku ogólnym i w gwarach występują wprawdzie nieliczne formacje podobnie do kurzelczy brzmiące, np. rozdzielczy, spółdzielczy, wisielczy, ale w nich -el- należy do podstawy słowotwórczej, do wyrazu, od którego utworzono dany przymiotnik.
Barbara Grabka, IJP PAN