łysenkizm

łysenkizm
30.10.2006
30.10.2006
Dzień dobry!
Łysenkoizm czy łysenkizm? Pierwszy wariant podaje m.in. WSO PWN, 2006. Drugi odnajduję np. tutaj: http://aneksy.pwn.pl/biologia/1472748_1.html oraz na wielu poważnych stronach internetowych (poprzez Google).
Pozdrawiam.
Opowiadam się za formę łysenkizm, gdyż zbudowana jest analogicznie do innych, które nie budzą wątpliwości, np. Franco – frankizm, de Gaulle – gaullizm. We wszystkich trzech przyrostek -izm został dodany nie do formy podstawowej (w przeciwnym razie mielibyśmy frankoizm i gaulleizm), lecz do ich tematu fleksyjnego. Warto też zwrócić uwagę, że przecząca tej obserwacji forma buddaizm jest traktowana w słownikach jako przestarzała, a za współczesną uchodzi potwierdzająca wspomnianą tendencję forma buddyzm (z innym wariantem przyrostka, bo po innej spółgłosce).
Innym argumentem przeciwko nazwie łysenkoizm może być mimowolne kojarzenie jej z wszystoizmem, usposabiające negatywnie do tak nazwanego pojęcia. Co prawda, łysenkizm na negatywną ocenę zasługuje, ale niekoniecznie musi się ona objawiać w samej nazwie.
Dodajmy, że choć wszystkoizm podważa wyżej opisaną tendencję do umieszczania sufiksu -izm po temacie fleksyjnym formy podstawowej, a nie po końcówce, to jednak był to zapewne świadomy zabieg twórcy tej nazwy, chcącego zwrócić w ten sposób uwagę na jej żartobliwy charakter. W innych rzeczownikach na -oizm sufiks doklejono do wyrazu nieodmiennego, np. Mao – maoizm lub sinto – sintoizm.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego