maladaptacja
Szanowni Państwo,
zwracam się z zapytaniem, czy słowo maladaptacja/maladaptacyjny ma już status słowa spolszczonego?
Słowo maladaptacja pojawia się w różnych artykułach/dokumentach w internecie, ale nie są to strony związane z poprawnością językową, więc mam wątpliwość co do jego stosowania. Kto decyduje, że jakieś słowo jest spolszczone i jaką przybiera formę?
Maladaptacja to zapożyczenie z języka angielskiego (ang. maladaptation, z łac. malus, dosł. ‘zły, słaby’, oraz adaptare, dosł. ‘dostosować’). W najbardziej ogólnym sensie maladaptacja to niewystarczające, niedostateczne przystosowanie. Stanowi antonim adaptacji rozumianej jako ‘doskonaląca zmiana przeprowadzana w celu przystosowania się do nowych warunków’.
Maladaptacja oznacza stan, w którym organizm lub system nie dostosowuje się prawidłowo do swojego środowiska lub sytuacji. Reakcja organizmu bądź systemu na zmieniające się warunki bardziej szkodzi, niż pomaga. Może to prowadzić do trudności w przystosowaniu się do zmian lub problemów z działaniem w danych warunkach.
Wyraz maladaptacja pojawia się w różnych gatunkach piśmiennictwa, m.in. w tekstach publicystycznych, naukowych oraz popularnonaukowych, por. np.
- Naturalna selekcja wielkości lęgu słowika, która przy okazji prowadzi do skracania skrzydeł, a co za tym idzie – zmniejsza szanse na przeżycie – jest przykładem maladaptacji.
- Dostosowanie się organizmu do systematycznego obciążania go nazywamy adaptacją. W wypadku gdy obciążenie (bodziec) jest zbyt słaby (niski), następuję zastój. Mamy wtedy do czynienia z maladaptacją i spadkiem sprawności fizycznej.
- Celem ostatnich badań własnych jest psychologiczna i socjologiczna analiza przejawów i przyczyn maladaptacji ludzi na rożnym etapie ontogenezy i w różnych środowiskach społecznych.
- Maladaptacja plemników pstrąga tęczowego (Oncorhynchus mykiss) do słodkiej wody jest związana ze stresem oksydacyjnym oraz zmianami proteomu plemników.
- Do zadań zatrudnionej osoby w ramach prac nad zadaniem nr 25 będzie należeć prowadzenie prac w zakresie badania wpływu treningu wytrzymałościowego na proces adaptacji/maladaptacji śródbłonka naczyniowego w stanach fizjologii i patologii śródbłonka naczyniowego w modelach zwierzęcych.
Maladaptacja, która – jak już wspomniano – stanowi zapożyczenie leksykalne, nie ma swojego dokładnego odpowiednika w języku polskim. Wypełnia zatem „lukę” w zasobie leksykalnym współczesnej polszczyzny. W związku z tym wyraz ten należy potraktować jako zapożyczenie konieczne. Tym samym – biorąc przede wszystkim pod uwagę kryterium wystarczalności środków językowych – należy go również uznać za element poprawny.