marmyza

marmyza
23.02.2006
23.02.2006
Witam. Dziękuję za wyczerpującą odpowiedź w sprawie pewnych dwóch wyrazów używanych na kresach. W międzyczasie przypomniałem sobie o jeszcze jednym, który dość często słyszałem z ust swojego dziadka-repatrianta: marmyza. Czy mógłbym prosić i o jego wyjaśnienie?
Pańskie pytanie jest bardzo interesujące, bo niesie też informację ważną dla polskiej leksykografii. Znane mi polskie słowniki gwarowe, także zawierające słownictwo „kresowe’’, nie notują słowa używanego przez Pańskiego dziadka.
Marmyza to najprawdopodobniej ekspresywne określenie twarzy ludzkiej (jak gęba, morda itp.), pochodzące z potocznej, nieoficjalnej odmiany języka ukraińskiego. W XVIII w. występowała też forma marmuza.
Do języka ukraińskiego omawiany wyraz przyszedł z litewskiego, gdzie marmūzà to m.in. ‘usta’ albo ‘nicpoń’. Tego rodzaju atrakcyjne brzmieniowo i semantycznie wyrazy często są zapożyczane przez sąsiadów. Nie wykluczałbym więc również obecności marmyzy w języku białoruskim, ale nie udało mi się tego potwierdzić.
Artur Czesak, IJP PAN, Kraków
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego