miasto Zielona Góra
Problem znany i poruszany, ale dla mnie wciąż nurtujący. Nazwy większych miast wchodzą w związek rządu, dlatego mówimy: Urząd Miasta Warszawy, Gorzowa itd. Dlaczego więc spotykam się z określeniami Urząd Miasta Zielona Góra, Prezydent Miasta Zielona Góra??(Miasto to porównywalne jest do Gorzowa pod względem liczby ludności). Czy przyjąć obiegową konstrukcję ze składnią rządu i wziąć pod uwagę fakt, że w tym mieście jest częściej stosowana, a więc bardziej zalecana??
14.05.2007
14.05.2007
Szanowni Państwo! Problem znany i poruszany, ale dla mnie wciąż nurtujący. Nazwy większych miast wchodzą w związek rządu, dlatego mówimy: Urząd Miasta Warszawy, Gorzowa itd. Dlaczego więc spotykam się z określeniami Urząd Miasta Zielona Góra, Prezydent Miasta Zielona Góra??(Miasto to porównywalne jest do Gorzowa pod względem liczby ludności). Czy przyjąć obiegową konstrukcję ze składnią rządu i wziąć pod uwagę fakt, że w tym mieście jest częściej stosowana, a więc bardziej zalecana??
Muszę najpierw sprostować sąd zawarty w pytaniu. Nazwy dużych miast wchodzą z ich nazwami w związek zgody, a nie rządu, por. miasto Warszawa, miasta Warszawy, miastu Warszawie itd. Gdyby tę regułę zastosować do Zielonej Góry, otrzymalibyśmy konstrukcje: miasto Zielona Góra, miasta Zielonej Góry, miastu Zielonej Górze itd. Są one najzupełniej poprawne i często używane, np. wyszukiwarka Google znajduje ok. 2500 wystąpień ciągu „miasta Zielonej Góry” na stronach polskojęzycznych. Wśród nich ponad 500 to wystąpienia ciągu „Urząd Miasta Zielonej Góry”. Konstrukcja „Urząd Miasta Zielona Góra” – oparta na związku rządu – jest w Internecie tylko nieznacznie częstsza.
Osoby używające tej ostatniej być może sądzą, iż nieodmienianie nazwy miasta dodaje mu powagi. Albo może obawiają się, że jacyś czytelnicy (cudzoziemcy?) nie rozpoznają nazwy miasta w postaci odmienionej. Ponieważ kłopot z odtworzeniem mianownika może pojawić się częściej w wypadku nazw mniej znanych, więc istotnie obserwujemy tendencję, by nazwy dużych miast wiązać ze słowem miasto związkiem zgody, a nazwy małych miast związkiem rządu (mianownikowego). Na tendencję tę nakładają się jednak inne czynniki, które komplikują obraz odmiany podobnych konstrukcji. Na przykład nazwy mające formę liczby mnogiej, jak Katowice, są chętniej używane w związku rządu, nawet gdy dotyczą miast dużych i znanych, por. „miasta Katowic” (ok. 30000 wystąpień w Internecie), „miasta Katowice” (ok. 100000 wystąpień).
Osoby używające tej ostatniej być może sądzą, iż nieodmienianie nazwy miasta dodaje mu powagi. Albo może obawiają się, że jacyś czytelnicy (cudzoziemcy?) nie rozpoznają nazwy miasta w postaci odmienionej. Ponieważ kłopot z odtworzeniem mianownika może pojawić się częściej w wypadku nazw mniej znanych, więc istotnie obserwujemy tendencję, by nazwy dużych miast wiązać ze słowem miasto związkiem zgody, a nazwy małych miast związkiem rządu (mianownikowego). Na tendencję tę nakładają się jednak inne czynniki, które komplikują obraz odmiany podobnych konstrukcji. Na przykład nazwy mające formę liczby mnogiej, jak Katowice, są chętniej używane w związku rządu, nawet gdy dotyczą miast dużych i znanych, por. „miasta Katowic” (ok. 30000 wystąpień w Internecie), „miasta Katowice” (ok. 100000 wystąpień).
Mirosław Bańko, PWN
