mówić do kogoś czy komuś?

mówić do kogoś czy komuś?
23.11.2004
23.11.2004
Dzień dobry,
interesuje mnie różnica (stylistyczna lub znaczeniowa) między mówić coś komuś a mówić coś do kogoś. Dziękuję
Marek Szopa
Analiza tekstów internetowych prowadzi mnie do wniosku, że różnicy znaczeniowej między tymi formami nie ma żadnej (da się wymieniać je w różnych kontekstach bez zmiany znaczenia). Można się dopatrzyć jedynie niewielkiej różnicy stylistycznej, a wynika to głównie z faktu, że zwrot z przyimkiem do jest często o parę sylab dłuższy (np. mówię mu, mówię do niego), co może w pewnych kontekstach być istotne ze względów rytmicznych. Wydaje się też, że zwrot z przyimkiem jest używany, gdy chcemy wyraźniej zaakcentować obecność drugiej strony, dzieje się tak zwłaszcza w konstrukcjach z zaimkami (jak w powyższym przykładzie). Dostrzegłem też różnicę frekwencji: konstrukcja mówić coś komuś jest kilkakrotnie częstsza.
— Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
Mówić coś do kogoś i mówić coś komuś rzeczywiście znaczą to samo, ale często nie są wymienne, por. „Mówię ci, ale heca!” oraz „Słyszysz? Mówię do ciebie”. Przypuszczam, że mówienie do kogoś (często bez czegoś) i mówienie czegoś (często bez komuś) różnią się w sposobie traktowania rozmówcy: w pierwszym wypadku jest on adresatem naszych słów, w drugim – odbiorcą ich treści. Dlatego „Mów do mnie jeszcze” (wszystko jedno co, bo nie chodzi o treść), ale „Powiedz mi prawdę”. Zwróćmy uwagę też na konstrukcje analogiczne: mówić do kogoś jak zwracać się do kogoś, a mówić coś komuś jak przekazywać coś komuś.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego