na Serafitkach czy Serafitek?

na Serafitkach czy Serafitek?
19.05.2009
19.05.2009
Dzień dobry!
Mam pytanie związane z nazwą ulicy – ul. Serafitek. Zastanawiam się, czy nazwa ta odmienia się – jak powiedzieć poprawnie: „Wysiadłam na Serafitkach” czy „Serafitek”?
Dziękuję uprzejmie za wyjaśnienie.
Nazwa oczywiście jest odmienna, jeśli jednak wystąpi w formie pełnej, dwuwyrazowej, odmienia się tylko jej pierwszy człon, np. ulica Serafitek, na ulicy Serafitek.
Forma „Wysiadłam na Serafitek” jest skróceniem, bardzo częstym w mowie potocznej, mówimy przecież „Mieszkam na Szarych Szeregów”, „Remontują Sienkiewicza” itd. Pominięcie wyrazu ulica jest możliwe ze względu na kontekst zdaniowy i sytuacyjny, który pozwala nam jednoznacznie zrozumieć treść tych wypowiedzi.
W związku z tym możemy powiedzieć „Wysiadłam na Serafitek”, bo nawet osoba nie znająca lokalnych realiów bez problemu domyśli się, że chodzi o ulicę.
Może też się zdarzyć, że od nazwy ulicy powstanie jakaś inna nazwa (zwykle nieformalna). Sam mieszkam na Szarych Szeregów, ale niedawno widziałem plan Katowic, na którym ktoś wybudowane tam kilka lat temu osiedle domków nazwał słowami Szare Szeregi. Był to dopisek odręczny, który dobrze pokazuje, jak od nazwy ulicy powstała nazwa wtórna, potoczna wprawdzie, lecz zrozumiała. Można w takim razie „Wysiąść na Szarych Szeregach” i „Wysiąść na Szarych Szeregów”, z lokalnego punktu widzenia może to być istotne, bo ulica jest kilkakrotnie dłuższa niż osiedle.
Nie znam realiów odnoszących się do ulicy wymienionej w pytaniu, której nazwa niewątpliwie pochodzi od zakonu serafitek; domyślam się jednak, że znajduje się tam jakiś obiekt (klasztor, świetlica, przedszkole) prowadzony przez nie. Skoro używa się dwu form, pewnie ma to uzasadnienie. Choćby takie, że formy „Wysiadłem na Serafitek” może użyć nawet przyjezdny, natomiast „Wysiadłem na Serafitkach” może powiedzieć tylko ktoś znający lokalne realia.
W komunikacji oficjalnej, zwłaszcza urzędowej, trzeba by chyba obie formy odrzucić. Na szczęście są to formy potoczne, które nie tylko się nie wykluczają, ale nawet uzupełniają. Można używać obu, najlepiej ze świadomością pewnej różnicy między nimi.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego