naczekać – naczekiwać

naczekać – naczekiwać

5.03.2024
5.03.2024

Szanowni Państwo, czy w polskim języku występuje słowo naczekiwać? Ja osobiście zdumiałam się, jak je przeczytałam na jednej ze stron internetowych.

Z szacunkiem dla Państwa pracy

Krystyna

Szanowna Pani,

szkoda, że nie napisała Pani, w jakim kontekście wystąpił przywołany przez Panią wyraz. Jeśli był to fragment jakiegoś dawnego tekstu, to forma ta nie może dziwić. Czasownik naczekaćnaczekiwać występował w dawnej polszczyźnie i znaczył tyle co: ‘czekać z natężoną uwagą, wyczekiwać, wyglądać kogoś lub czegoś’, por. np.

  • Na znaczniejszych żupanów naczekiwano jeszcze.
  • Pokoju im ani odmawiał, ani przyrzekał; a tymczasem na obietnicę posłów naczekiwał.
  • Wypogodzonym czołem w spokojności śmierci naczekiwają.

Omawiany tu czasownik jest notowany m.in. w Słowniku języka polskiego autorstwa Samuela Bogumiła Lindego (Warszawa 1807–1814, t. 2, s. 191), Słowniku języka polskiego, tzw. wileńskim (Wilno 1861, cz. 1, s. 702) i Słowniku języka polskiego, tzw. warszawskim (Warszawa 1900–1927, t. 3, s. 24).

We współczesnej polszczyźnie występuje wyłącznie forma zwrotna tego czasownika w aspekcie dokonanym – naczekać się (w zn. ‘czekać na coś lub na kogoś bardzo długo, aż do zniecierpliwienia’). Ma charakter potoczny, por. np.

  • Naczekał się, zanim mu naprawiono samochód.
  • Naczekała się z obiadem na męża.

Współczesnym ekwiwalentem dawnego naczekaćnaczekiwać jest np. czasownik wyczekać – wyczekiwać, por.

  • Wyczekiwał na wieści.
  • Wyczekiwała awansu.

Łączę pozdrowienia

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego