naczynia – do czego czy na co?

naczynia – do czego czy na co?
17.02.2005
17.02.2005
Witam. Jak jest poprawnie: naczynie na wodę czy naczynie do wody? Chodzi oczywiście o naczynie służące do przechowywania wody. Dziękuję i kłaniam się kapeluszem c[:-D
Naczynie przeznaczone na wodę jest naczyniem na wodę. Naczynie przeznaczone np. do noszenia wody mogłoby być nazwane naczyniem do wody, ale w praktyce bardzo rzadko tak bywa. Jeśli ze słowem naczynie łączymy przyimek do, to zwykle po to, aby umieścić po nim nazwę czynności, np. naczynie do picia.
Obserwacji tej nie można uogólniać na nazwy wszystkich naczyń. Mamy na przykład kufle do piwa, nie na piwo, i mamy pucharki do lodów, nie na lody. Skąd bierze się ta różnica między słowem naczynie a nazwami poszczególnych naczyń?
Wyjaśnienie znajdziemy w słownikach poprawnej polszczyzny. Przy nazwach naczyń można w nich spotkać komentarz, że konstrukcji z na używa się „z odcieniem doraźnego przeznaczenia”, a konstrukcji z do bez tego odcienia (czyli w domyśle: gdy naczynie ma wyraźnie określone przeznaczenie). Przewaga konstrukcji z na przy słowie naczynie wynika – jak sądzę – stąd, że naczynia są tak różnorodne, iż trudno wskazać określone przeznaczenie dla nich wszystkich. Natomiast poszczególne rodzaje naczyń mogą być przeznaczone do określonych celów, co zwiększa frekwencję konstrukcji z przyimkiem do.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego