nazwiska na -aka
Proszę o wyjaśnienie funkcji przyrostka -aka. Występuje on w nazwisku Andraka (Podlasie). Osobiście kojarzy mi się ten formant pejoratywnie, z wyrazami typu kaleka, zawadiaka.
Za pomoc z góry dziękuję.
28.11.2008
28.11.2008
Witam! Proszę o wyjaśnienie funkcji przyrostka -aka. Występuje on w nazwisku Andraka (Podlasie). Osobiście kojarzy mi się ten formant pejoratywnie, z wyrazami typu kaleka, zawadiaka.
Za pomoc z góry dziękuję.
Sufiks -aka jest nacechowany ekspresywnie zarówno w nazwach osobowych, jak i wyrazach pospolitych. W językach wschodniosłowiańskich tworzył ekspresywne rzeczowniki rodzaju męskiego typu gul’aka ‘hulaka, pijak’ od prasłowiańskiego wyrazu *gul’ati ‘hulać, żyć hucznie, bawić się, weselić’ czy zabijaka ‘awanturnik’ od prasłowiańskiej podstawy *zabijati ‘zabijać’. Nazwiska z formantem -aka należą często do nielicznie występujących, niekiedy wręcz jednostkowych. W staropolszczyźnie znane były m.in. antroponimy Pietraka (1396/1397), Romaka (1447). Sufiks -aka występuje w nazwiskach odimiennych, np. Andraka (współcześnie 340 poświadczeń), por. Andrak (1), Pietraka (34), Pilipaka (10), Szymaka (2), Tomaka (527), oraz w nazwiskach o podstawie apelatywnej typu Hulaka (1), Pieniaka (8), Skrabaka (25), Śliwaka (1), Zabijaka (2).
Halszka Górny, IJP PAN