nazwiska w liczbie mnogiej

nazwiska w liczbie mnogiej
19.01.2005
19.01.2005
Jak odmienia się nazwiska zakończone na -wicz, np.: Robakiewicz. Czy prawidłowe jest zdanie: „Zapraszam państwa Sławomira i Ewę Robakiewiczów” czy może być „Sławomira i Ewę Robakiewicz”?
Odmiana tego nazwiska w liczbie pojedynczej zależy od płci posiadacza. Nazwisko kobiety jest nieodmienne, a nazwisko męskie odmieniamy następująco: DB. Robakiewicza, C. Robakiewiczowi, N. Robakiewiczem, WMs. Robakiewiczu (jednak w języku potocznym wołacz jest zwykle identyczny z mianownikiem). W liczbie mnogiej używamy form: MW. Robakiewiczowie, DB. Robakiewiczów, C. Robakiewiczom, N. Robakiewiczami, Ms. Robakiewiczach.
Nazwiska użyte w liczbie mnogiej oznaczają najczęściej pary małżeńskie, a w publikacjach poprawnościowych, np. w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN, formy z nie odmienianym nazwiskiem (np. Sławomir i Ewa Robakiewicz, o Sławomirze i Ewie Robakiewicz) uznaje się zwykle za niepoprawne.
Jest to chyba zbyt surowa ocena, ponieważ nieodmienność nazwisk w takich połączeniach znajduje uzasadnienie funkcjonalne. W wielu wypadkach na bazie formy mianownika liczby mnogiej nie można odtworzyć formy podstawowej nazwiska, np. nie wiadomo, czy państwo Stańkowie noszą nazwisko Staniek, Stańka czy Stańko. Nie jest to jedyny funkcjonalny problem z nazwiskami użytymi w liczbie mnogiej, wystarczająco jednak istotny, by uznać dopuszczalność konstrukcji z nie odmienianym nazwiskiem, zwłaszcza że również w liczbie pojedynczej akceptujemy nieodmienność nazwisk, jeśli występują one po jakichś odmienianych wyrazach (głównie imionach). Ważne jest też to, że w praktyce językowej nieodmienianie nazwisk par małżeńskich jest częste, nawet wtedy, gdy odmienność nie jest problemem, co wskazuje na potrzebę stosowania takich konstrukcji.
Moim zdaniem najlepsze rozwiązanie tego dylematu, który dotyczy przecież bardzo wielu Polaków, jest następujące: wzorcowe są formy z odmienianym nazwiskiem (Sławomir i Ewa Robakiewiczowie), dopuszczalne – formy nazwiskiem nie odmienianym (Sławomir i Ewa Robakiewicz), pod warunkiem, że nazwisko jest poprzedzone jakimś odmienianym wyrazem, którymi najczęściej są imiona lub rzeczownik państwo.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego