nazwy instytucji

nazwy instytucji
18.09.2006
18.09.2006
Szanowni Państwo,
czy poprawne są zapisy bielski szpital wojewódzki lub krakowski urząd miejski? Sądzę, że tak, ponieważ nie są nazwami własnymi. Wiem, że należy także pisać Szpital Elżbietanek w Warszawie, ale jak w takim przypadku: warszawski szpital / Szpital Elżbietanek? Problem, ale innego rodzaju, jest też z Instytutem„Pomnikiem-Centrum Zdrowia Dziecka”. Wydaje mi się, że właściwy jest łącznik, a nie – jak w Encyklopedii PWN – myślnik.
Dziękuję – M.M.
Wiele nazw własnych powstało z wyrażeń pospolitych, w takich wypadkach można stosować dwojaki zapis: małymi literami, gdy chcemy jedynie użyć wyrażenia opisowego, wielkimi, gdy zależy nam na użyciu nazwy jednostkowej (tym samym wyróżniającej dany obiekt). Możemy w związku z tym napisać np. szpital wojewódzki w Bielsku-Białej lub Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej.
Nazwa własna ma oczywiście ściśle ustaloną formę, toteż wszelkie jej przekształcenia należy pisać małymi literami, a to znaczy, że wyrażenia bielski szpital wojewódzki, krakowski urząd miejski zapisano w pytaniu poprawnie.
Trzecia z podanych instytucji ma nazwę jednostkową Szpital Sióstr Elżbietanek w Warszawie. Moglibyśmy też (np. gdy nie jesteśmy pewni formy nazwy własnej) zapisać szpital sióstr elżbietanek w Warszawie. Formy przekształcone nie powinny być zapisywane wielkimi literami, a więc piszemy: szpital elżbietanek w Warszawie, warszawski szpital elżbietanek itp.
Ustalenie właściwej formy ostatniej z nazw podanych w pytaniu okazuje się trudne, bo w samych tekstach urzędowych funkcjonuje kilka wariantów. Za wzorcową formę należy uznać w takim razie tę, którą podaje Ministerstwo Zdrowia, tzn. Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”.
Pomińmy inne sprawy, bo istotny problem stanowi pozioma kreseczka: czy ma ona być łącznikiem, czy myślnikiem? Łącznik wskazywałby na wyraz złożony z dwu równorzędnych składników, mielibyśmy w takim razie do czynienia z czymś co jest i pomnikiem, i centrum medycznym. Myślnik oddziela części wypowiedzeń, moglibyśmy go w tej nazwie interpretować jako „Pomnik, którym jest Centrum Zdrowia Dziecka”.
Co jest bardziej zasadne, rzecz do dyskusji, moim zdaniem użycie łącznika, ale skoro samo ministerstwo opowiada się za myślnikiem, pewnie będzie musiało tak zostać.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego