nazwy ulic

nazwy ulic
19.06.2001
19.06.2001
Szanowny Panie Profesorze,
Od dawna nurtuje mnie pytanie o właściwe brzmienie nazw niektórych ulic. Oto przykład: kwiat nazywa się hiacynt, więc ulica jego „imienia” to ulica Hiacyntowa czy ulica Hiacynta. Funkcjonują bowiem, np. w Warszawie, ulice takie jak Jelenia, Słonia (nie od nazwiska osoby). Mam więc pytanie, czy właściwym nie byłoby, aby ulica czerpiąca swą nazwę od nazwy zwierzęcia (jeleń) nazywała się ul. Jeleniowa, nie zaś Jelenia, ul. Słoniowa, nie zaś Słonia itd. Nie ukrywam, że w gronie przyjaciół od bardzo dawna prowadzimy spór w tej sprawie. Czy zechce Pan Profesor łaskawie wyrazić swą opinię? Bardzo dziekuję.
Panie Piotrze,
Tradycje nazywania ulic są różne – są więc wśród nazw ulic (także „przyrodniczych") i „przydawki dopełniaczowe”, czyli odpowiadające brzmieniem dopełniaczowi odpowiedniego rzeczownika (zarówno w liczbie pojedynczej, jak mnogiej, jak np. ulica Jemiołuszki czy Głuszców), jak też „przydawki przymiotne”, odpowiadające przymiotnikom odrzeczownikowym, jak np. ulica Mysia. Myślę, że mogłaby się wśród ulic znaleźć i ulica Hiacynta, i Hiacyntowa. Ta wielość rozwiązań nikomu chyba nie wadzi, chyba że prowadziłaby do nieporozumień – dlatego też nie ma jednocześnie i Hiacyntowej, i Hiacynta, choć może być np. zarazem Konwalii i Nasturcjowa (nie wiem, czy gdzieś są naprawdę). Ulica Jelenia może należeć i do pierwszego, i do drugiego typu. W pierwszym przypadku mieszkalibyśmy przy ul. Jelenia, w drugim – przy ul. Jeleniej, jelenia bowiem to homonim: może to być dopełniacz od rzeczownika jeleń, ale może też być to przymiotnik w rodzaju żeńskim. Mówimy bowiem jeleni tak jak lisi czy koci (nie jeleniowy czy lisowy). Ulica Słonia natomiast to ulica „dopełniaczowa”, jak np. ul. Hiacynta czy Przepióreczki.
Pozwólmy ulicom nazywać się na różne sposoby, niekoniecznie regularnie – oczywiście zawsze z poszanowaniem reguł gramatyki.
Pozdrawiam –
Jerzy Bralczyk
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego