nazwy żon

nazwy żon
14.02.2002
14.02.2002
Czy żona pana Radło to Radlicha, czy inaczej??? To chyba trochę zapomniany sposób „określania” żony przez utworzenie odpowiedniej końcówki, ale jake są (były) zasady w jęz. polskim?
Radłowa nie brzmi ładnie, Mariuszowa Radło już lepiej, ale jak by to brzmiało w dawnej polszczyźnie?
Bardzo mnie to interesuje. Będę ogromnie wdzięczna za opowiedź.
Nazwiska mężatek można tworzyć za pomocą przyrostków -owa oraz -ina (-yna) . Przyrostek -owa dołącza się niekiedy do nazwisk męskich zakończonych na spółgłoskę (z wyjątkiem g), np. Dudek – Dudkowa, Kuraś – Kurasiowa lub na samogłoski -e, -o, np. Linde – Lindowa, Stańko – Stańkowa, a w związku z tym: Radło – Radłowa. Przyrostek -ina (-yna) dołączano do nazwisk męskich zakończonych na -a, -g, -ga, np. Puzyna – Puzynina, Pług – Płużyna, Skarga – Skarżyna. Nie dotyczy to oczywiście nazwisk o formie przymiotnikowej, zakończonych najczęściej na -ska, -cka, -dzka.
Formy żeńskie nazwisk tworzono głównie w okresie od XIX do pierwszej połowy XX wieku, a tendencja do ich unikania rozpoczęła się już w XIX stuleciu. Przyrostek -ina (-yna) wyszedł już niemal całkowicie z użycia. Spotyka się, choć rzadko, nazwiska żeńskie z przyrostkiem -owa, który bywa dodawany również do nazwisk na -a, -g, -ga, w związku z czym funkcjonować mogą formy takie jak: Puzynowa, Pługowa, Skargowa.
Przyrostek -icha (-ycha) spotykany bywa tylko w gwarach, a i to rzadko.
Formy typu Radłowa istotnie są dziś z wielu względów trudne do zaakceptowania, jedną z przyczyn jest to, iż -owa to przyrostek oznaczający przynależność. Z tego powodu też prawie wyszły z użycia formy typu Mariuszowa Radło.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego