nie X, ale Y
22.09.2009
22.09.2009
Mam pytanie dotyczące konstrukcji nie coś, ale coś. Czy powinienem powiedzieć: „Nie kupiłem forda, ale opla” czy „Kupiłem nie forda, ale opla”? Ta druga brzmi sztuczniej, ale orzeczenie nie jest zaprzeczone, tak jak w 1. zdaniu, w którym można by dopatrzyć się związku nie kupiłem opla, mimo że w zdaniu chodzi o sens przeciwny! Czy więc elipsa w 1. zdaniu jest dopuszczalne, czy należałoby powtórzyć orzeczenie, tyle że bez negacji?Nie wiem, kto ze zdania „Nie kupiłem forda, ale opla” mógłby wyciągnąć wniosek, że nadawca nie kupił żadnego z wymienionych samochodów. Chyba tylko cudzoziemiec nie znający dobrze polszczyzny. Znaczenie tego zdania – najzupełnej poprawnego, nie wymagającego uzupełnień – jest bowiem takie samo jak zdania „Kupiłem nie forda, ale opla”. To ostatnie poza kontekstem może brzmi sztuczniej, ale za to dobitniej wydobywa opozycję dwóch marek.
Mirosław Bańko, PWN