nie bardzo, nie sposób

nie bardzo, nie sposób
25.05.2005
25.05.2005
1) „Nie bardzo potrafię tego zrobić”. 2) „Nie bardzo potrafię to zrobić”. Które zdanie jest poprawne? Jedna z podstawowych zasad polskiej gramatyki mówi, że przy przeczeniu zawsze używamy dopełniacza. Ale czy w tym wypadku jest to przeczenie? Podobny problem dotyczy konstrukcji nie sposób. Nie sposób coś zrobić czy czegoś zrobić?
Wyrażenie nie bardzo (lub nie za bardzo) zwykle wyraża słabsze nasilenie czegoś. W zdaniu z samym nie (partykułą przeczącą) musi wystąpić dopełnienie w dopełniaczu („Nie potrafię tego zrobić”), jednak nie bardzo jest przysłówkiem, w związku z tym w podanych zdaniach pełni funkcję okolicznika. W takim razie za lepsze uznaję zdanie drugie, jednak pierwszego nie uznawałbym za niepoprawne.
Drugi problem jest trochę inny, gdyż nie sposób to tzw. czasownik niefleksyjny (pełni funkcję czasownika, choć nie ma typowej dla niego odmiany). Tworzy on konstrukcję nie sposób czegoś zrobić.
— Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
PS. W tekstach można spotkać nie sposób przybiernikowe, np.: „Nie sposób wszystko opisać, to trzeba zobaczyć” (z relacji o otwarciu nowego sklepu w Warszawie), ale z dopełniaczem nie sposób występuje częściej.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego