Porównywanie współczesnych i dawnych reguł ortograficznych regulujących pisownię łączną i rozdzielną partykuły przeczącej nie jest czasami trudne z tego prostego powodu, że kiedyś nieco inaczej niż dzisiaj kwalifikowano określone wyrazy do poszczególnych części mowy. Ponadto dawne zapisy nie były też tak precyzyjne jak te dzisiejsze. W Rozprawach i wnioskach o ortografii polskiej z 1830 r. o wszystkich aspektach pisowni partykuły nie napisano tyle: „Przysłówek nie, gdy znaczy przeczenie, pisze się zawsze osobno: nie daj; nie mów; nie rozum, ale głupstwo itp. Gdy zaś nie znaczy przeczenia, ale niedostatek, ubycie czego z przedmiotu, lub zmianę własności jakiej rzeczy; pisze się łącznie, np. niemowa, niemoc, nieszczęście, niecnota, niesłusznie, niewinnie itp.”. W Głównych zasadach pisowni przyjętych w czerwcu 1918 r. zapisano, że „Przeczenie nie pisze się razem w połączeniu z zaimkami (niektóry), z przysłówkami (niegdyś, niekiedy, gdzie niegdzie, niedobrze), z przymiotnikami (niedobry, niemały), z rzeczownikami (niesposób, nieszczęście, niedola) i.t.d., przyczem zachodzą odcienie, np. przeczenie nie z imionami i przysłówkami pisze się razem lub osobno, stosownie do znaczenia: tego mi nie dość, ale: niedość pilny; rzecz nie podobna do wiary, ale: niepodobna uwierzyć; nie raz (= nie jeden raz) się to stało, ale: nieraz (= wiele razy) się to stało”. W Uchwałach Komitetu Ortograficznego z 1936 r. znalazł się po raz pierwszy przepis zbliżony do dzisiejszej reguły. „Rozłącznie pisze się nie przy przysłówkach nie dających się wyprowadzić z przymiotników, np. nie dzisiaj, nie wczoraj, nie zawsze, nie tylko, nie na pokaz; też nie byle i nie lada, ale: niebawem i nieraz”.