niech będzie
22.01.2014
22.01.2014
Sprawdzając studenckie prace domowe, natknąłem się na sformułowanie typu „niech n [czyt. en] jest liczbą naturalną”. W pierwszej chwili chciałem skreślić to jako błąd językowy, bo przyjęło się w takich sytuacjach pisać „niech n będzie liczbą naturalną”. Z drugiej jednak strony mówimy „niech biegnie”, „niech idzie”, czyli słowo niech łączy się nie tylko z czasownikami w formie przyszłej, ale również w formie teraźniejszej. Czy można przez analogię powiedzieć niech jest?Zapewne można powiedzieć „niech jest” i czasem tak się mówi, ale rzadko. W zrównoważonej części Narodowego Korpusu Języka Polskiego (około 240 milionów słów) jest raptem 6 przykładów tej frazy. We wszystkich zamieniłbym „niech jest” na „niech będzie”.
Fakt, słowo niech może się łączyć z czasownikami w czasie teraźniejszym, ale być to nietypowy czasownik, tak ze względów gramatycznych (np. można wykazać, że ma „za dużo” form), jak i semantycznych. Myślę, że tu gdzieś tkwi przyczyna, dla której wolimy „niech będzie” niż „niech jest”. Nie jestem w stanie podać teraz dokładniejszego wyjaśnienia, ale myślę, że skoro przewaga pierwszej z tych form nad drugą jest większa niż 300: 1, to lepiej stosować pierwszą. Konteksty matematyczne typu „Niech n będzie liczbą naturalną…” nie stanowią wyjątku.
Fakt, słowo niech może się łączyć z czasownikami w czasie teraźniejszym, ale być to nietypowy czasownik, tak ze względów gramatycznych (np. można wykazać, że ma „za dużo” form), jak i semantycznych. Myślę, że tu gdzieś tkwi przyczyna, dla której wolimy „niech będzie” niż „niech jest”. Nie jestem w stanie podać teraz dokładniejszego wyjaśnienia, ale myślę, że skoro przewaga pierwszej z tych form nad drugą jest większa niż 300: 1, to lepiej stosować pierwszą. Konteksty matematyczne typu „Niech n będzie liczbą naturalną…” nie stanowią wyjątku.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
