nieprzewidywalny i nieprzewidziany
którego wyrazu powinniśmy tutaj użyć: zrobić nieprzewidywalny czy nieprzewidziany ruch? Wydaje mi się, że nieprzewidywalny może być człowiek (który zachowuje się nieprzewidywalnie), ewentualnie jego zachowania (?), a nieprzewidziane – wydatki lub kłopoty. A ruch? Czy może obydwa określenia są poprawne, ale w różnych kontekstach – jeśli tak, to w jakich?
Z poważaniem
22.09.2012
22.09.2012
Szanowni Państwo, którego wyrazu powinniśmy tutaj użyć: zrobić nieprzewidywalny czy nieprzewidziany ruch? Wydaje mi się, że nieprzewidywalny może być człowiek (który zachowuje się nieprzewidywalnie), ewentualnie jego zachowania (?), a nieprzewidziane – wydatki lub kłopoty. A ruch? Czy może obydwa określenia są poprawne, ale w różnych kontekstach – jeśli tak, to w jakich?
Z poważaniem
Nieprzewidywalne są osoby, ich zachowania, a także sytuacje i zjawiska. Nieprzewidziane – głównie zdarzenia, i to niekorzystne. Może Pani łatwo sprawdzić typowe konteksty tych przymiotników za pomocą kolokatora wbudowanego w wyszukiwarkę Pelcra Narodowego Korpusu Języka Polskiego.
Jeśli chodzi o ruch, to może być on i nieprzewidywalny, i nieprzewidziany, ale ten drugi kontekst jest częstszy i obejmuje zarówno ruch w znaczeniu podstawowym (np. ręką), jak i przenośnym (np. „przed nieprzewidzianym ruchami na rynku walutowym” – NKJP).
Jeśli chodzi o ruch, to może być on i nieprzewidywalny, i nieprzewidziany, ale ten drugi kontekst jest częstszy i obejmuje zarówno ruch w znaczeniu podstawowym (np. ręką), jak i przenośnym (np. „przed nieprzewidzianym ruchami na rynku walutowym” – NKJP).
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
