niesnaski, D. niesnasek

niesnaski, D. niesnasek

20.02.2024
20.02.2024

„Niesnaski” - jaką powinny mieć formę w dopełniaczu, słowniki, które znalazłem podają „(kogo? czego?) niesnasek”, ale można znaleźć dawne zapisy w postaci „(kogo? czego?) niesnasków"?

Na przykład wiersz Juliusza Słowackiego „Pośród niesnasków — Pan Bóg uderza...” oraz dostępna w domenie publicznej książka „Słowo dziejów polskich, Tom 3” W. Koronowicza z roku 1860, gdzie jest takie zdanie: „Chciał on na nim zaradzić zewnętrznej potrzebie i spróbować raz jeszcze ukojenia wewnętrznych niesnasków”.

Czy może jest to forma archaiczna? Czy jest dopuszczalna współcześnie w mowie i piśmie?

Rzeczownik niesnaska został zapożyczony do polszczyzny z języka staroczeskiego. Wyraz nesnázka oznaczał ‘kłótnię, zatarg’ i w tym znaczeniu został przejęty przez XV-wieczną polszczyznę. Pierwotnie wyraz miał oboczne formy pisowniowe, por. niesnaska i niesnazka, także niesnaszka, niesnażka i niesnacka. Do końca XVIII stulecia regularnie w dopełniaczu liczby mnogiej występowała forma niesnasków. Z czasem mieliśmy do czynienia z formami obocznymi. Współcześnie wyraz używany jest przede wszystkim w liczbie mnogiej, a jedyną poprawną postacią dopełniacza pluralis jest forma niesnasek.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego