nowa doradca?

nowa doradca?
26.09.2007
26.09.2007
Znam http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=539, a mimo to czuję dyskomfort, czytając, że pani N.R. jest nową doradcą prezydenta. Wolałbym nowym doracą albo nową doradczynią. Gdyby konsekwentnie stosować to podejście, należałoby o mężczyznach mówić dobry niańka, dobry gosposia. Czy decydując się na formę męską (jak sędzia, doradca – a więc rezygnacja z f. ż. ma tu analogię), o kobiecie powiemy świetna erudyta, zręczna akrobata, fajna Azjata?
Przywołana porada dotyczy słowa sędzia – dwurodzajowego rzeczownika, używanego zarówno w kontekstach typu dobry sędzia (o mężczyźnie lub o sędzi w ogóle, niezależnie od płci), jak i w kontekstach typu dobra sędzia (o kobiecie). Relacjonując proces tzw. gangu Rympałka, Rzeczpospolita informowała np.: „(…) podczas poniedziałkowej rozprawy sędzia Piwnik zarządziła godzinną przerwę (…)”. Jest to najzupełniej poprawne zdanie.
Własności słowa sędzia nie można jednak przenosić na dowolne rzeczowniki. Pani N.R. jest niewątpliwie nowym doradcą prezydenta, a nie nową doradcą. Czy będzie dobrym doradcą, to się okaże. Na pewno nie będzie dobrą doradcą (por. hasło doradca w Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN).
Pozostałych wymienionych przez Pana konstrukcji (dobry niańka, dobry gosposia, świetna erudyta, zręczna akrobata, fajna Azjata) też nie można uznać za poprawne. Ale np. „Znana filolog klasyczna miała wykład dla studentów” to dobre zdanie (vide cytowany wyżej słownik). Przynajmniej częściowe wyjaśnienie tych różnic można znaleźć w tym, że rzeczowniki erudyta, akrobata, Azjata bez trudu tworzą formy żeńskie (erudytka, akrobatka, Azjatka), podczas gdy forma filolożka od filolog budzi wątpliwości (przywołany słownik ocenia ją jako błąd).
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego