odmiana nazwisk na -o

odmiana nazwisk na -o
25.10.2008
25.10.2008
Witam serdecznie.
Mam nowych znajomych: pan Czubko i pani Czubko. Moje pytanie to: czy odmiana nazwiska Czubko jest taka sama jak np. Matejko? Czubki, Czubce, Czubkę, Czubką? Czy można nie odmieniać tego nazwiska? Odmiana żeńskiej formy tego nazwiska nie występuje, zgadza się?
Bardzo proszę o pomoc. Dziekuję i pozdrawiam
K.K
Nazwisko Czubko odmienia się tak jak Matejko, np. dom pana Czubki, rozmowa z panem Czubką, książka o panu Czubce. W odniesieniu do kobiety pozostaje nieodmienne, np. dom pani Czubko, rozmowa z panią Czubko, książka o pani Czubko. Odmienia się zaś w liczbie mnogiej: dom państwa Czubków, rozmowa z państwem Czubkami, książka o państwu Czubkach.
W taki sposób odmieniają się wszystkie nazwiska słowiańskie o twardym zakończeniu tematu fleksyjnego. Miękkotematowe mają odmianę taką jak imię Józio, np. Józio Puzio, Józia Puzia, Józiowi Puziowi, Józiem Puziem, o Józiu Puziu. Porównajmy: dom Józia Puzia, ale dom Józia Czubki; rozmowa z Józiem Puziem , ale rozmowa z Józiem Czubką. Jak widać, Puzio i inne słowiańskie nazwiska miękkotematowe mają odmianę taką jak nazwiska niesłowiańskie, por. książka Puzia na temat Pirandella i Picassa, rozmowa o Puziu i jego książce o Pirandellu i Picassie (dwa ostatnie mają różne końcówki miejscownika ze względu na różne zakończenie tematu).
Nazwisk na -o, zarówno słowiańskich, jak i niesłowiańskich, wolno nie odmieniać, należy jednak wówczas użyć ich z odmienionym imieniem, słowem pan lub pani albo innym wyrazem wskazującym na właściwy przypadek, np. dom sędziego Czubko, rozmowa z sędzią Czubko. Ogólnie znane nazwiska, tradycyjnie odmieniane po polsku, powinniśmy jednak nadal odmieniać, np. obrazy Jana Matejki, a nie obrazy Jana Matejko.
Warto pamiętać, że nazwisk niesłowiańskich na -o akcentowanych na ostatniej sylabie w ogóle nie odmieniamy. Jednak i one lepiej wyglądają w towarzystwie odmienionego imienia, por. dramaty Hugo i dramaty Wiktora Hugo.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego