pacjentela

pacjentela

17.05.2024
17.05.2024

Dzień dobry, czy istnieje takie słowo jak pacjentela? Piszę pracę o spółdzielni medycznej oraz szukam medycznej określenia klienteli, tj. zbioru pacjentów korzystających z usług placówki medycznej.

Rzeczownik pacjentela w znaczeniu ‘grupa pacjentów danej placówki medycznej lub wszyscy pacjenci określonego lekarza’ był używany jeszcze w przedwojennej polszczyźnie, o czym się można przekonać m.in. z publikacji zatytułownej Szpital żydowski w Przemyślu (zachowano pisownię oryginalną):

  • W tem miejscu należy podnieść, że pacjentela nasza rekrutuje się w pokaźnej ilości przypadków z poza Gminy m. Przemyśla, z najdalszych niemal krańców Małopolskiej Środkowej i Wschodniej (Przemyśl 1935).

Takich przykładów jest jednak stosunkowo mało, co wskazuje, że wyraz należał do odmiany środowiskowej polszczyzny (język personelu medycznego). Najpewniej został zapożyczony z francuszczyzny, por. fr. patientèle. Na gruncie francuskim neologizm ten został utworzony na wzór rzeczowników typu clientèle i parentèle. Ich źródłosłów jest łaciński, por. clientēla i parentēla. Oba zawierają sufiks -ēla (gen. -ēlae), który tworzył w łacinie rzeczowniki abstrakcyjne. Polszczyzna oba wskazane tu wyrazy zapożyczyła właśnie z francuszczyzny. Po adaptacji przyjęły w polskim systemie językowym formę: klientela (w zn. ‘ogół klientów danego zakładu, sklepu, biura, adwokata itp.; klienci’) i parantela (w zn. ‘ogół krewnych i powinowatych; ród’).

Reaktywowanie omawianego tu zapożyczenia pacjentela w przywołanym na początku znaczeniu jest oczywiście możliwe we współczesnej polszczyźnie. Należy jednak przy pierwszym powołaniu zdefiniować to określenie, gdyż dla części odbiorców budowa słowotwórcza wyrazu może nie być do końca przejrzysta.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego