pełnoskalowy

pełnoskalowy

8.10.2023
8.10.2023

Szanowni Państwo,

od 24 lutego 2022 r. bardzo często w przestrzeni publicznej pojawia się słowo „pełnoskalowy” (w kontekście ataku Rosji na Ukrainę). Od tego czasu mnie samemu zdarzyło się go nawet użyć kilka razy. Jednakże po tym, jak ktoś zwrócił mi uwagę, że tego słowa nie zna żaden słownik, zaczęło mnie zastanawiać, czy istniało ono przed inwazją? Czy jest poprawne i dopuszczalne? Czy być może jest to jakaś kalka z języka angielskiego? Za odpowiedź serdecznie dziękuję.

Z wyrazami szacunku

BW

Neologizmy (innowacje słownikowe) mają to do siebie, że najpierw pojawiają się w żywym języku, a następnie są kodyfikowane w wydawnictwach leksykograficznych. A zatem to, że jakiegoś wyrazu nie notują słowniki, nie jest wystarczającym argumentem za tym, aby uznać go za niepoprawny i nie używać.

Przymiotnik pełnoskalowy pojawił się rzeczywiście w polszczyźnie po inwazji rosyjskiej na Ukrainę w 2022 r. Najczęściej występuje w takich kolokacjach, jak: pełnoskalowa wojna, inwazja; pełnoskalowy konflikt. Nie można wykluczyć, że jest kalką strukturalną anglojęzycznego wyrażenia full-scale war. Nawet jeśli jest kalką, to respektuje zasady słowotwórcze polszczyzny. Morfem pełno- tworzy bowiem w polszczyźnie przymiotniki złożone, które oznaczają coś, co ma wszystkie cechy przypisywane wzorcowi danej osoby, rzeczy lub zjawiska, por. np. pełnosprawny (‘taki, który odznacza się pełną sprawnością fizyczną lub psychiczną’), pełnowartościowy (‘mający pełną wartość, zawierający wszystkie potrzebne składniki’), pełnopłatny (‘płacony w pełnym wymiarze, bez ulg’), pełnotłusty (‘zawierający niezmniejszoną, w stosunku do produktu wyjściowego, ilość tłuszczu’), pełnoobjawowy (‘mający wszystkie objawy jakiejś choroby’).

Wojna pełnoskalowa to typ wojny, w której wykorzystuje się różne rodzaje sił zbrojnych (lądowe, powietrzne, morskie, specjalne, cybernetyczne), działania wojenne są intensywne, a strony konfliktu ponoszą ofiary w sile żywej.

Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego