penalizować i kryminalizować

penalizować i kryminalizować
8.04.2014
8.04.2014
Czy uzasadnione jest używanie słów kryminalizować w znaczeniu 'penalizować' i dekryminalizować w znaczeniu 'legalizować'?
Penalizować jakiś czyn to znaczy wpisywać go w systemie kar przewidziany prawem. Słowo kryminalizować, jak się przekonałem, czasem jest używane w tym samym znaczeniu (wtedy wydaje się zbyteczne), a czasem w innym, por. w blogu Leszka Millera: „Nie można tolerować sytuacji, w której za pomocą kłamstw i pomówień, oszczerstw i potwarzy zmienia się rządy, wpływa na wynik wyborów, kryminalizuje całe państwo i formację polityczną”. W tych słowach nie chodzi o to, że państwo polskie i rządząca nim lewica (co wynika z kontekstu) są poddawane karze, lecz o to, że czyni się je winnymi wbrew faktycznemu stanowi rzeczy.
Słowo penalizować to termin prawniczy, stosunkowo mało znany i nie kojarzący się z niczym oprócz paru wyrazów pokrewnych, równie specjalistycznych. Kryminalizować natomiast przywodzi na myśl wyrazy bardziej znane, jednocześnie zachowując charakter obcy, który – w połączeniu ze znaczeniem tego słowa – nadaje mu pożądaną dobitność. Trzeba uważać, aby mylić tych czasowników i nie używać ich bez potrzeby, ale w zasadzie oba są użyteczne.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego