problemy transkrypcji z rosyjskiego

problemy transkrypcji z rosyjskiego
17.03.2014
17.03.2014
Szanowni Państwo,
jak należy oddać w transkrypcji rosyjskie что, чтобы – za pomocą cz czy sz? Słownik mówi, że rosyjską literę ч zapisujemy jako cz, ale w tych wyrazach jest ona wymawiana jako sz, stąd moje wątpliwości. Będę bardzo wdzięczna za pomoc.
Z poważaniem
Weronika Girys-Czagowiec
Zasadniczo transkrypcja powinna oddawać wymowę obcego języka. W praktyce okazuje się jednak, że pozostając w zgodzie z zasadami transkrypcji, nie oddajemy poprawnie brzmienia języka źródła. Powód takiej sytuacji jest prosty: aby system transkrypcyjny miał wartość praktyczną, musi się składać z jak największej liczby bezwyjątkowych reguł. Tymczasem wyjątki w języku źródłowym mogą dotyczyć nie tylko pewnych kategorii słów, lecz nawet pojedynczych wyrazów. Trudno, aby zasady transkrypcji obejmowały wszystkie wyjątki.
Kłopoty z transkrypcją rosyjskiego что i что́бы to przykład takiej właśnie osobliwości, w której polski system transkrypcyjny nie uwzględnia pewnych cech rosyjskiej wymowy. Inny przykład tego rodzaju odstępstw to głoska г w końcówkach dopełniacza -ого, -его, którą wymawia się jak polskie w, lecz transkrybuje jako g, np. доброго (dobrogo), древнего (driewniego).
Jeśli chcemy pozostać w zgodzie z zawartymi w słownikach ortograficznych zasadami transkrypcji, wyrazy что i чтобы należy zapisywać: czto, cztoby. W przypisie możemy poinformować, że wyrazy te wymawia się jako [szto] i [sztoby]. Możemy też odstąpić od problematycznych zaleceń normatywnych i zapisać oba wyrazy zgodnie z rzeczywistą wymową. Wówczas winniśmy poinformować czytelnika, że stosujemy własny, zmodyfikowany system transkrypcji.
Adam Wolański
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego