problemy transkrypcji z rosyjskiego
jak należy oddać w transkrypcji rosyjskie что, чтобы – za pomocą cz czy sz? Słownik mówi, że rosyjską literę ч zapisujemy jako cz, ale w tych wyrazach jest ona wymawiana jako sz, stąd moje wątpliwości. Będę bardzo wdzięczna za pomoc.
Z poważaniem
Weronika Girys-Czagowiec
17.03.2014
17.03.2014
Szanowni Państwo, jak należy oddać w transkrypcji rosyjskie что, чтобы – za pomocą cz czy sz? Słownik mówi, że rosyjską literę ч zapisujemy jako cz, ale w tych wyrazach jest ona wymawiana jako sz, stąd moje wątpliwości. Będę bardzo wdzięczna za pomoc.
Z poważaniem
Weronika Girys-Czagowiec
Zasadniczo transkrypcja powinna oddawać wymowę obcego języka. W praktyce okazuje się jednak, że pozostając w zgodzie z zasadami transkrypcji, nie oddajemy poprawnie brzmienia języka źródła. Powód takiej sytuacji jest prosty: aby system transkrypcyjny miał wartość praktyczną, musi się składać z jak największej liczby bezwyjątkowych reguł. Tymczasem wyjątki w języku źródłowym mogą dotyczyć nie tylko pewnych kategorii słów, lecz nawet pojedynczych wyrazów. Trudno, aby zasady transkrypcji obejmowały wszystkie wyjątki.
Kłopoty z transkrypcją rosyjskiego что i что́бы to przykład takiej właśnie osobliwości, w której polski system transkrypcyjny nie uwzględnia pewnych cech rosyjskiej wymowy. Inny przykład tego rodzaju odstępstw to głoska г w końcówkach dopełniacza -ого, -его, którą wymawia się jak polskie w, lecz transkrybuje jako g, np. доброго (dobrogo), древнего (driewniego).
Jeśli chcemy pozostać w zgodzie z zawartymi w słownikach ortograficznych zasadami transkrypcji, wyrazy что i чтобы należy zapisywać: czto, cztoby. W przypisie możemy poinformować, że wyrazy te wymawia się jako [szto] i [sztoby]. Możemy też odstąpić od problematycznych zaleceń normatywnych i zapisać oba wyrazy zgodnie z rzeczywistą wymową. Wówczas winniśmy poinformować czytelnika, że stosujemy własny, zmodyfikowany system transkrypcji.
Kłopoty z transkrypcją rosyjskiego что i что́бы to przykład takiej właśnie osobliwości, w której polski system transkrypcyjny nie uwzględnia pewnych cech rosyjskiej wymowy. Inny przykład tego rodzaju odstępstw to głoska г w końcówkach dopełniacza -ого, -его, którą wymawia się jak polskie w, lecz transkrybuje jako g, np. доброго (dobrogo), древнего (driewniego).
Jeśli chcemy pozostać w zgodzie z zawartymi w słownikach ortograficznych zasadami transkrypcji, wyrazy что i чтобы należy zapisywać: czto, cztoby. W przypisie możemy poinformować, że wyrazy te wymawia się jako [szto] i [sztoby]. Możemy też odstąpić od problematycznych zaleceń normatywnych i zapisać oba wyrazy zgodnie z rzeczywistą wymową. Wówczas winniśmy poinformować czytelnika, że stosujemy własny, zmodyfikowany system transkrypcji.
Adam Wolański