przymiotniki złożone z członem odliczebnikowym

przymiotniki złożone z członem odliczebnikowym
4.10.2005
4.10.2005
Jak nazywają się liczebniki (jeżeli ciągle są to liczebniki), które są pierwszym członem przymiotników złożonych, np: 15 letnia dziewczynka, 24 bitowy. Czy mogę nazywać je liczebnikowym prefiksem przymiotnika? Czy inne części mowy zapisane w taki sposób są błędem, np. dwuaktówka = 2 aktówka? Czy istnieje jakieś ograniczenie w tworzeniu zrostów tego typu, np. czy istnieje wyraz 1453 lecie o znaczeniu takim jak tysiącczterystupięćdziesięciotrzylecie, czy raczej 1453 rocznica?
Wyrazy piętnastoletnia, dwudziestoczterobitowy (można też pisać 15-letnia, 24-bitowy, z łącznikiem) to przymiotniki z pierwszym członem odliczebnikowym. Określenia „liczebnikowy prefiks przymiotnika” lepiej nie używać, gdyż jest mylące – prefiksy to cząstki niesamodzielne służące do tworzenia wyrazów, a występujące przed rdzeniem (występują np. w wyrazach zarobić, przeczekać).
Przepisy ortograficzne nie zabraniają zapisywania w podobny sposób innych części mowy, a skoro jest np. 30-lecie, może być i 2-złotówka (z łącznikiem), choć taka forma jest chyba bardzo rzadka, bo daje skrót tylko o jedną literę, co innego oczywiście 10-złotówka.
Nie ma istotnych ograniczeń w tworzeniu złożeń (nie zrostów!) tego rodzaju. Możemy użyć wyrazu pięćdziesięciolecie (50-lecie) lub synonimicznego wyrażenia pięćdziesiąta rocznica. W związku z tym może też być 1453-lecie (z łącznikiem!) lub 1453 rocznica.
Jan Grzenia, Uniwersytet Śląski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego