psubrat

psubrat
6.12.2005
6.12.2005
Witam!
Czasem słowniki podają formy oczywiste, a niby przypadkiem omijają te sprawiające kłopot… Jaki jest celownik od psubrat, a jeśli -owi, to skąd ta róźnica w stosunku do brat i współbrat?
Pozdrawiam.
Psubrat na pewno nie odmienia się tak jak brat – w liczbie mnogiej mamy przecież te psubraty, chociaż ci bracia. Czy różnica dotyczy też celownika, trudno powiedzieć. Celowniki są w ogóle dość rzadko używane, nie mam przykładów na żadną z dwóch wymienionych przez Pana form, mogę jedynie odwołać się do własnej intuicji. Podpowiada mi ona formę psubratu.
Rzeczowników męskich z celownikiem na -u jest dziś niewiele, wszystkie można uważać za nieregularne. Zdarza się, że od form nieregularnych ludzie odchodzą, gdy używają wyrazu w innym znaczeniu lub gdy tworzą wyraz pochodny za pomocą przedrostka. Mamy więc narzędnik końmi, ale gdy mowa o mężczyznach, to potocznie nasuwa się forma koniamistarymi koniami (takie przykłady można znaleźć w literaturze). Mówimy o synu, ale obocznie o s…synu albo s…synie.
Można powiedzieć, że zarówno koniami, jak i s…synie to efekt odejścia od pewnych wyjątków fleksyjnych. Łatwiej zaniedbać wyjątki w języku potocznym niż w literackim. Słowo psubrat, choć emocjonalnie bliskie s…synowi, nie jest potoczne, ale właśnie literackie, książkowe. Może właśnie dlatego wolałbym odmieniać je zgodnie z regułami, czyli – komu? czemu? – psubratu.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego