pytania zaprzeczone

pytania zaprzeczone
24.02.2003
24.02.2003
Czy błędem jest następujące formułowanie pytania z zaprzeczeniem (jak w składni rosyjskiej):
Czy nie masz przypadkiem długopisu?
Czy nie wiesz może, gdzie jest nasz pies?
Nie, pytania tego typu nie są zbudowane błędnie. Partykuła przecząca nie – jak również w zacytowanych przykładach wyrazy przypadkiem i może – służy osłabieniu kategoryczności pytania (które w pierwszym przykładzie pełni funkcję prośby).
Wypowiedzi o funkcji impresywnej, a więc prośby, polecenia, żądania itp. – również pytania – mają to do siebie, że zmuszają odbiorcę do zrobienia czegoś, czego chce nadawca. Z założenia więc naruszają suwerenność naszego rozmówcy. Żeby złagodzić ten dyskomfort, mówiący często używają form rozbudowanych, omownych. Na przykład: Czy możesz mi podać sweter?, Czy mógłbyś mi podać sweter?, Czy podałbyś mi sweter?, Czy nie mógłbyś podać mi swetra?. Wszystkie te wypowiedzi impresywne są grzeczniejsze niż krótkie polecenie Podaj mi sweter!.
Małgorzata Marcjanik, prof., Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego