real

real
14.04.2008
14.04.2008
Szanowni Eksperci!
Co Państwo sądzą na temat słowa real, oznaczającego świat rzeczywisty? To, że mówi tak i pisze młodzież – „W realu nic ciekawego, jakoś żyję”, „Nigdy nie zrobiłbym tego w realu” itp. – nie dziwi (choć mnie to razi, bo zdaje mi się zbytnim uproszczeniem), ale coraz częściej pisze się tak w tekstach niepotocznych. Np. w magazynie filmowym, w artykule o Gustawie Holoubku: „(…) wreszcie, oniryczny doktor Gotard, ulepiony z ułudy, realu oraz wspomnień”.
Real powstał od słowa realny w wyniku tzw. derywacji ujemnej, czyli skrócenia tematu fleksyjnego podstawy słowotwórczej. Tak samo został utworzony kompakt od słowa kompaktowy, laser w znaczeniu 'drukarka laserowa' od laserowy, spoko od spokojnie, nara od na razie i wiele innych. Derywacja ujemna jest w dzisiejszej polszczyźnie bardzo częstym mechanizmem tworzenia nowych wyrazów, bywa nawet stosowana kilkakrotnie w szeregu kolejnych aktów nominacji, por. (telefon) komórkowy, skąd komórka, skąd dalej komóra i wreszcie koma. Wiele wyrazów tak utworzonych to słowa nowe i wyraźnie potoczne, ale można też podać starsze przykłady derywacji ujemnej, które weszły do języka ogólnego i nie są stylistycznie nacechowane, np. arab 'koń arabski czy afgan 'chart afgański'.
Możliwe, że real w odbiorze niektórych osób nie jest już słowem potocznym, możliwe też, że niektórzy autorzy sięgają po to słowo celowo, aby ubarwić wypowiedź. Kolokwializacja polszczyzny publicznej to charakterystyczne zjawisko naszych czasów, które analizowano już w płaszczyźnie historycznej (jako reakcję na rytualny język PRL) i socjologicznej (jako sposób autokreacji w czasach, w których ceni się młodość, a mniej szanuje tradycyjne autorytety).
Przeciwieństwem rzeczywistości realnej jest rzeczywistość wirtualna, więcej nawet – gdyby nie ta druga, nie mówilibyśmy o pierwszej. Odpowiednikiem wyrażenia w realu jest wyrażenie w wirtualu, które – choć rzadsze od tamtego – występuje na mniej więcej 60 000 stron w polskim Internecie.
Mirosław Bańko, PWN
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego