rodzaj gramatyczny skrótowców

rodzaj gramatyczny skrótowców
7.06.2012
7.06.2012
Witam.
Jak należy odmieniać skrótowce? Było to wielokrotnie wałkowane, ale wciąż nie wiem jak je odmieniać…
Skrótowiec ma rodzaj taki jak rzeczownik, od którego pochodzi, prawda? Ostatnio wyczytałem, że FIAT jest skrótowcem i to rodzaju żeńskiego (Fabryka…). Dlaczego więc był Polski FIAT? Czy to błąd? Albo na przykład PRL (rodzaj żeński).
Rzeczywiście o skrótowcach dużo pisaliśmy, ale widać nauki nigdy nie za wiele.
FIAT – od włoskiego Fabbrica Italiana di Automobili Torino – jest rodzaju męskiego, podobnie jak Fiat (marka) i fiat (samochód tej marki). O rodzaju gramatycznym skrótowca czasem decyduje jego główny składnik rzeczownikowy, a czasem po prostu jego forma. W danym przykładzie zadecydowało to drugie kryterium i słowa FIAT, Fiat i fiat odmieniamy zasadniczo tak jak kwiat z tą tylko różnicą, że w bierniku lp mamy fiata. Ta różnica nie powinna zaskakiwać, gdyż bodaj wszystkie samochody rodzaju męskiego mają biernik lp równy dopełniaczowi (czyli tzw. rodzaj męskozwierzęcy).
PRL tym różni się od FIAT-a, że ma rodzaj oboczny: żeński (jak Rzeczpospolita) lub męski (jak niektóre rzeczowniki zapożyczone akcentowane na ostatniej sylabie, np. Claudel). Ściślej biorąc, PRL ma rodzaj męskorzeczowy: „Przeżyliśmy PRL” – można powiedzieć, nie „Przeżyliśmy PRL-a”.
Mirosław Bańko, Uniwersytet Warszawski
zgłoś uwagę
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego